نگاهی اجمالی به سوره مبارکه مائده

نورنیوزـگروه فرهنگ:

سوره مائده

اگر در آیات این سوره ، آیات اول و آخر و وسطش دقت کنیم و در مواعظ و داستانهائى که این سوره متضمن آنها است تدبر کنیم ، خواهیم دریافت که غرض جامع از این سوره دعوت به وفاى به عهدها، و پایدارى در پیمانها است ، و تهدید و تحذیر شدید از شکستن آن و بى اعتنائى نکردن به امر آن است.
 و اینکه عادت خداى تعالى نزول رحمت و آسان کردن تکلیف بر بندگان و تخفیف دادن به کسى است که تقوا پیشه کند و ایمان آورد و همچنان از خدا بترسد و احسان کند. 
و به همان میزان خداوند سختگیر است  به کسى که پیمان خود را با امام خویش بشکند، و گردن کشى و تجاوز آغاز کرده از بند عهد و پیمان در آید، و طاعت امام را ترک گوید، و حدود و میثاقهائى که در دین گرفته شده بشکند.

و به همین جهت است که بسیارى از احکام حدود و قصاص ، و داستان مائده زمان عیسى (ع)،که از خدا خواست مائده اى از آسمان براى او و یارانش بیاید، و داستان دو پسران آدم ، و اشاره به بسیارى از ظلمهاى بنى اسرائیل و پیمان شکنى هاى آنان در این سوره آمده است.
و در آیاتى بر مردم منت مى گذارد که دینشان را کامل و نعمتشان را تمام کرد، و طیبات را برایشان حلال ، و خبائث را برایشان حرام کرد، و احکام و دستوراتى بر ایشان تشریع کرد که مایه طهارت آنان است ، و در عین حال عسر و حرجى هم نمى آورد.

اهل حدیث و تاریخ اتفاق دارند بر اینکه سوره مائده آخرین سوره از سوره هاى مفصل قرآن است ، که در اواخر ایام حیات رسول خدا (ص) بر آن جناب نازل شده است. در روایات شیعه و سنّی هم آمده که در سوره مائده ناسخ هست ولى منسوخ نیست ، چون بعد از مائده چیزى نازل نشد تا آن را نسخ کند، و مناسب با این وضع ، در این سوره به حفظ پیمانهائى که خداى تعالى از بندگانش گرفته و خویشتن دارى در حفظ آنها ، سفارش شده است.

آیه مشهور سوره
الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا ۚ (قسمتی از آیه ۳)
امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را براى شما [به عنوان‌] آیینى برگزیدم.
شیعیان اتفاق نظر دارند این آیه درباره واقعه غدیر و ولایت امام علی(ع)، در روز ۱۸ ذی‌الحجه، نازل شده است.

دلیل نام گذاری سوره:
این سوره را به این دلیل مائده نامیده‌اند که داستان نزول مائده براى یاران حضرت عیسی را بیان می‌کند (آیه ۱۱۴)و این واژه دو بار (آیات ۱۱۲ و ۱۱۴) در این سوره به کار رفته است و در هیچ سورهٔ دیگری استعمال نشده است.