نورنیوزـگروه جامعه: دکتر محمدعلی زلفی‌گل در پنجاه و پنجمین اجلاس معاونین پژوهشی دانشگاه‌ها و رؤسای پژوهشگاه‌های سراسر کشور که امروز در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، ضمن تشکر از برگزار کنندگان این همایش و گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان، اظهار کرد: ما باید در عرصه علمی و پژوهشی هدفمان مشخص باشد. اسناد فرادستی مانند سند چشم‌انداز، نقشه جامع علمی کشور، بیانیه گام دوم رهبر حکیم و فرزانه، نقشه فرهنگی کشور و ... هدف‌های ما را مشخص می‌کنند و باید مورد توجه قرار گیرد.
وزیر علوم افزود: زمانی که برنامه‌ریزی داشته باشیم، حتما به راهکارهای اجرایی برنامه‌ها خواهیم اندیشید.
زلفی گل با اشاره به دوران جدی که در دولت دکتر رییسی ایجاد شده، گفت: در دولت جدید، ضمن توجه و بهره‌مندی از تجربیات چهار دهه گذشته و با پشتوانه آنها، باید گام‌های مؤثری برداریم و شاخص‌ها را ارتقا دهیم.
وی تصریح کرد: در حال حاضر شاخص‌ها احصا شده و دانش علم سنجی، رشد خوبی داشته است و مشکلی از نظر شاخص‌ها نداریم.
وزیر علوم با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی برای شاخص‌ها، نیاز به بسترهای حمایتی و حمایت‌های مالی و معنوی دارد، گفت: ما خوشبختانه منابع انسانی سرشاری داریم. یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت علم و فناوری کشور منابع انسانی است و ما در کشور از این نعمت برخورداریم. همچنین ما از نظر منابع خام نیز شرایط خوبی داریم ولی در اعتبارات مالی در مضیقه هستیم که باید راهکار آن را پیدا کنیم تا بتوانیم ارتباط بین منابع خام و متخصصان را برقرار کنیم.
وی با اشاره به نقش دانش کشور و نظام ملی نوآوری که برای پیشرفت یک کشور ضروری است، گفت: این نظام در گذشته در کشور وجود داشت و در حال حاضر در حال تکامل و بلوغ است.
زلفی گل با بیان اینکه ما به دنبال آن هستیم که اکوسیستم فناوری و نوآوری را جامع الاطراف ببینیم، گفت: در نظام ملی نوآوری بین پژوهش، فناوری و نوآوری و آموزش ارتباط منطقی باید وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر اهمیت فرهنگ پژوهش، خاطر نشان کرد: فرهنگ فاکتور مهمی است و هر تصمیم‌سازی باید مبنای علمی داشته باشد. باید باور داشته باشیم که راهکار حل مشکل اشتغال، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است.
وی ادامه داد: باید بپذیریم که ایجاد شغل برای افراد باسواد پایین هزینه کمتری دارد.
لحاظ کردن پایه‌های تشویقی برای اعضای هیات علمی و مدیران نشریات
وزیر علوم به قرار دادن پایه‌های تشویقی برای اعضای هیات علمی اشاره کرده و گفت: بنا بر این است که هر عضو هیئت علمی که برای ۱۰ نفر دکترا یا ۱۵ نفر کارشناسی ارشد شغل ایجاد کند، یک پایه تشویقی بگیرد.
وی تاکید کرد: هدف ما این است که نشان دهیم ما فعالیت‌ها را می‌بینیم و فعالیت‌ها می‌توانند ابعاد مختلف داشته باشند. چرا که علایق و توانایی‌های اعضای هیات علمی متفاوت است، ظرفیت رشته‌های مختلف متفاوت است و ما می‌خواهیم این تفاوت‌ها را ببینیم.
زلفی گل ضمن بیان اینکه برای مدیران نشریات نیز پایه تشویقی در نظر گرفته شده است، گفت: ما برای افرادی که نشریات داخلی را بین‌المللی می‌کنند، امتیاز در نظر گرفته‌ایم. چرا که مرجعیت زبان فارسی برای ما اهمیت زیادی دارد.
وزیر علوم از معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها خواست پیشنهادات خود را به وزارت علوم ارائه کنند تا مدیرت جامع الاطراف باشد.
وی ضمن بیان این که تولید علم برای ما مرجعیت ایجاد می‌کند و مصرف علم رفاه برای جامعه را به همراه خواهد داشت، خاطر نشان کرد: جامعه در مقابل تغییرات دانش‌بنیان مقاومت نداشته باشد. این فرهنگ را ما به عنوان وزارت علوم باید در جامعه ایجاد کنیم.
زلفی گل تاکید کرد: خروجی هر پژوهشی متفاوت است و زیرساخت‌ها و نیازهای آنها، فناوری نرم و سخت آنها متفاوت است. بنابراین در نظام ملی نوآوری باید نگاه ما جامع‌الطراف باشد.
وی با اشاره به اهمیت انجام مطالعات ملی و فرآوری تطبیقی، تاکید کرد: ما باید بپذیریم تافته جدا بافته از دنیا نیستیم، باید از تجربه دنیا استفاده کرده و این دانش را بومی کنیم. نباید چشم بسته و دست بسته مطیع باشیم و البته که نیستیم.
آیین‌نامه‌های گرنت، وحی منزل نیستند، آنها را تغییر دهید
وزیر علوم درمورد ضرورت پژوهش‌های با مشارکت بین المللی، اظهار کرد: در حال حاضر ۳۰ درصد از فعالیت‌های پژوهشی در کشور با مشارکت بین المللی انجام می‌شود. این نشان می‌دهد که ما دانشمندانی داریم که به مرجعیت علمی رسیده‌اند و می‌توانند با دنیا ارتباط برقرار کنند. این پژوهشگران به خودباوری رسیده‌اند که می‌توانند در دنیا علم خود را ارائه دهند و ما باید این همکاری‌های پژوهشی بین‌المللی را افزایش دهیم.
وی با تاکید بر اینکه در ارتباط با دانشمندان، تحکم جواب نمی‌دهد، خاطر نشان کرد: ما باید از ابزارهای تشویق کننده، برای ترغیب پژوهشگران استفاده کنیم.
وی خطاب به معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها، گفت: آیین‌نامه‌های گرنت، وحی منزل نیستند، آنها را تغییر بدهید. برای افزایش ارتباطات علمی بین‌المللی پژوهشگران امتیاز مقالات مشترک را بالا ببرید.
زلفی گل ادامه داد: ما می‌خواهیم به مرجعیت علمی برسیم. بنابراین برای رسیدن به این هدف برنامه‌ریزی کنید. امتیازات مقالات و عملکرد پژوهشی را تغییر داده و بالا ببرید. آیین‌نامه گرنت را تغییر دهید.
وی تاکید کرد: البته کاری نکنیم که عضو هیات علمی که کار کیفی انجام می‌دهد، به سمت کار کمی برود. باید شرایط را به صورتی فراهم کنیم که افرادی که کار کمی انجام می‌دهند، به سمت کارهای کیفی‌تر بروند.
زلفی گل یکی از مشکلات کشور را تک‌روی و عدم آموزش کار تیمی دانست و ادامه داد: نباید در سیستم علمی حسادت وجود داشته باشد. ما مدیر شدیم که دیگران را تشویق کنیم و انگیزه ایجاد کنیم. مدیر عرصه علمی باید سخاوتمند و دارای نگاه باز باشد.
وزیر علوم با تاکید بر اینکه باید اساتید را برای فرصت مطالعاتی خارج از کشور تشویق کرد و رفت و آمد اساتید خارجی را تسهیل کرد، گفت: استادانی که به خارج از کشور می‌روند، می‌توانند از امکانات و تجهیزات آنها برای تقویت پژوهش کشور استفاده کنند.
وی اظهار کرد: دانشگاه‌ها مستقل هستند و نباید منتظر بمانند به آنها بگویند چه کاری انجام دهند. دانشگاه‌ها باید به وزارت علوم بگویند که چه کاری انجام دهند. وزارت علوم باید خدمت رسانی کند.
وزیر علوم اظهار امیدواری کرد باید در این اقدامات توصیه مقام معظم رهبری در خصوص تربیت دانشمند برای آینده، مورد توجه قرار گیرد و پرورش پژوهشگران از آموزش و پرورش آغاز شود.
ظرفیت صدا و سیما در ترویج علوم پایه
زلفی گل با اشاره به سال ۲۰۲۲ که به عنوان سال «علوم پایه» نام‌گذاری شده، گفت: این عیب ما است که برنده مدال المپیاد ریاضی تغییر رشته می‌دهد. ما باید برای آینده این افراد برنامه‌ریزی داشته باشیم کسی که در دوران دانش‌آموزی مدال المپیاد دریافت کند، در صورت حمایت می‌تواند دانشمند برجسته کشور شود.
وی به ظرفیت صدا و سیما در ترویج علوم پایه اشاره کرد و گفت: باید برای ترویج علوم پایه با صدا و سیما همکاری کنیم و دانشگاه‌ها با حضور در صدا و سیما پتانسیل رشته‌های علوم پایه را عنوان کنند.
حداقل ۱۵ درصد بودجه دانشگاه‌ها باید به پژوهش اختصاص پیدا کند
وزیر علوم تاکید کرد: معاونان پژوهشی دانشگاه‌ها باید نهایت تلاش خود را بکنند که سهم خود را از بودجه دانشگاه‌ها بگیرند. حداقل ۱۵ درصد بودجه دانشگاه‌ها باید به پژوهش اختصاص پیدا کند.
وی ادامه داد: معاونان پژوهشی باید خود تصمیم گیرنده باشند و رؤسای دانشگاه باید بودجه پژوهشی را مستقل کنند.
وزیر علوم بر لزوم حمایت از رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها تاکید کرد و گفت: در صورتی که از پایان نامه و رساله حمایت نکنیم، کیفیت پژوهش کشور پایین می‌آید.
وی با بیان اینکه بخشی از جوایز مقالات را معاونت پژوهشی وزارت علوم بر عهده خواهد گرفت، گفت: هر دانشگاهی هر میزان جایزه مقاله به پژوهشگران بدهد، ۲۵ درصد از آن میزان را معاونت پژوهشی وزارتخانه تقبل خواهد کرد. این حمایت‌ها تاثیر زیادی در رشد علمی کشور خواهد داشت. همانطور که با حمایت‌های حداقل، ما در جهان به رتبه پنجم نانو رسیدیم.
وی با بیان اهمیت جوایز مقالات، اظهار کرد: جایزه مقاله مانند این است که به جای روزمزدی، کارمزدی می‌کنید و برای نتیجه ارزش قائل هستید. اگر سیستم تشویقی نداشته باشیم، باید بپذیریم که نتیجه زیادی نخواهیم گرفت.
وی در پایان با تاکید بر اینکه باید نهایت استفاده را از سیستم تشویقی داشته باشیم، گفت: خیلی بد است که رتبه علمی کاهش پیدا کند و به فرموده رهبری باید از رتبه علمی کشور صیانت کنیم. یکی از راه‌های آن سیستم تشویقی و ترغیبی است و دانشجویان باید از آن بهره ببرند.
نورنیوز