هفته گذشته خبری مبنی بر رکوردزنی مصرف گاز خانگی در کشور منتشر شد؛ به‌گونه‌ای که میزان مصرف گاز به حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافت و این درحالی بود که سال گذشته این عدد تنها ۵۲۰ میلیون مترمکعب در روز تخمین زده شد. به عبارت دیگر میزان مصرف گاز در کشور حدود ۷۲ میلیون متر مکعب در روز نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته و در حال حاضر ۵۹۲ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی مصرف می‌شود که لزوم مدیریت مصرف در این بخش را به جد نشان می دهد.
البته مصرف‌کنندگان گاز طبیعی تنها به بخش خانگی محدود نمی‌شوند، بلکه سایر بخش‌ها مانند صنعت، نیروگاه‌ها و تاحد کمی کشاورزی هم از گاز طبیعی استفاده می‌کنند و استفاده بیش از حد یک بخش، سایر بخش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی از بخش‌هایی که تحت تاثیر مستقیم افزایش مصرف گاز در بخش خانگی است، نیروگاه‌های تامین کننده برق هستند که هر ساله در زمستان با مشکل در تامین گاز مورد نیاز مواجه می شوند.
نیروگاه‌ها برای تامین کامل نیاز مصرف شبکه، ۱۷۵ میلیون متر مکعب گاز طبیعی نیاز دارند که این میزان از طریق شرکت ملی گاز تامین و در اختیار آن‌ها گذاشته می شود. در سال‌هایی که شدت سرمای هوا افزایش می‌یابد، تامین گاز بیش‌تر برای بخش خانگی اولویت دار می‌شود و بر این اساس سایر بخش‌ها باید از سوخت‌های دیگر استفاده کنند.
در زمستان امسال به دلیل روند سرما، تامین گاز برای نیروگاه‌ها مشکل‌دار شده است، چنانکه شرکت مادر تخصصی نیروگاه‌های حرارتی در روزهای اخیر اعلام کرد اکنون امکان تحویل گاز به نیروگاه‌ها در حد ۷۰ میلیون مترمکعب در روز فراهم است.
مشکل دار شدن تامین گاز برای نیروگاه‌ها سبب شد رضا اردکانیان - وزیر نیرو - هم به این موضوع واکنش نشان داده و بگوید: روند مصرف در بخش خانگی به گونه‌ای شده که تداوم آن نیروگاه‌ها را با مشکل روبرو می کند. ایجاد مشکل در تامین نیاز نیروگاه‌ها، چاره‌ای برای آن‌ها باقی نمی‌گذارد مگر استفاده از سوخت‌های دیگر مانند مازوت و گازوئیل تا روند تامین برق پایدار برای مشترکان که این روزها از نان شب هم واجب‌تر شده با مشکل مواجه نشود.
سوخت نخست اکثر نیروگاه‌های کشور گاز طبیعی است و در صورت در دسترس نبودن کافی این نوع سوخت نیروگاه‌ها از سوخت مایع به عنوان جایگزین استفاده می‌کنند اما این استفاده از سوخت‌های جایگزین خود منشاء بروز مشکلات زیست محیطی در کشور خواهد بود. افزایش آلودگی هوا یکی از ملموس‌ترین اثرات استفاده از سوخت‌های جایگزین در نیروگاه‌هاست که با شدت سرما و احتمال وارونگی هوا میزان این آلودگی‌ها به شدت بالاتر می‌رود.
شرکت تولید نیروی برق حرارتی ایران در این باره اعلام کرده بدلیل رعایت مسائل زیست محیطی، مصرف گازوییل بر نفت کوره ارجح است اما با توجه به مصارف قابل توجه گازوییل در بخش حمل ونقل، صنایع و کشاورزی و همچنین سقف تولید این نوع سوخت در کشور و موجودی مخازن نیروگاه ها و انبارهای شرکت پخش، امکان مصرف بیش از ۶۵ تا ۷۰ میلیون لیتر در روز وجود ندارد.
بدیهی است که جهت تامین کامل نیاز مصرف شبکه سراسری بقیه سوخت مورد نیاز باید توسط نفت کوره تامین شود، در غیر اینصورت اعمال خاموشی به مشترکان برق اجتناب ناپذیر است. مؤثرترین اقدامی که برای عبور موفقیت آمیز از زمستان سال جاری بدون اعمال خاموشی و توأم با کاهش مصرف سوخت نفت کوره می توان انجام داد، صرفه جویی و منطقی‌تر شدن مصرف مشترکان گاز طبیعی و برق است.
صرفه جویی حتی ۵ درصد گاز طبیعی و برق که بدون کاهش سطح رفاه خانواده براحتی قابل دستیابی است، شرایط فعلی را به‌شکل مناسبی تعدیل خواهد کرد. قاسم تقی‌زاده خامسی - معاون آب و آبفای وزیر نیرو - هم در یکی از شبکه‌های اجتماعی به موضوع افزایش مصرف گاز در بخش خانگی واکنش نشان داده و در صفحه اینستاگرام خود به مردم توصیه کرده برای کاهش مصرف گاز و تامین آن برای همه مشترکان و نیز بخش نیروگاهی همگان از لباس‌های گرمتر استفاده کرده و درجه وسایل گرمایشی خود را کمتر کنند.
اما در این بین این سوال وجود دارد که آیا تامین سوخت خانگی نیز با مشکل مواجه شده است؟ در پاسخ به این سوال باید به صحبت‌های بیژن زنگنه - وزیر نفت - اشاره‌ای داشته باشیم. وی که اولویت وزارت نفت را تامین گاز خانگی اعلام کرده، بر این باور است که به هیچ عنوان برای بخش خانگی مشکلی به وجود نخواهد آمد. اما او اعلام کرد که تامین گاز نیروگاه‌ها در اولویت آخر وزارت نفت است.
همین مساله نیز موجب شده تا مصرف مازوت در نیروگاه‌ها افزایش یابد حتی در برخی استانها نیز زمزمه‌های خاموشی نیز به گوش می‌رسد. برای حل این مساله مدیریت مصرف و حتی خاموش کردن یک لامپ اضافه و حتی با کاهش تنها یک درجه دمای محیط کار یا سکونت می‌تواند بسیار کار ساز باشد؛ چراکه از این طریق میزان مصرف انرژی شش درصد کاهش می‌یابد.
از دیگر راه‌کارهای موثر در این زمینه می‌توان به تنظیم محیط روی ۱۸ تا ۲۱ درجه، نصب سیستم‌های کنترل هوشمند در موتورخانه‌ها به ویژه در مجتمع‌های مسکونی بزرگ و ساختمان‌های اداری، نصب شیر ترموستاتیک روی رادیاتور، بستن در اتاق‌های غیر لازم و گرم نکردن فضای آن‌ها، استفاده از پرده های ضخیم در هنگام شب، استفاده از لباس‌های گرم مناسب زمستان، حداقل استفاده از شومینه، استفاده از شعله مناسب برای پخت‌وپز، کاهش زمان استحمام و هدررفت آب گرم، استفاده حداقلی از بخاری برقی برای گرمایش، خاموش کردن لامپ‌های اضافی و روشنایی اتاق‌ها پس از ترک اتاق و کاهش روشنایی فضاهای عمومی مثل پارکینگ و روشنایی اتاق‌ها پس از ترک اتاق.
هم‌اکنون روزانه بیش از ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی مصرف و روزانه بیش از ۸۵۰ میلیون مترمکعب گاز تحویل شبکه سراسری می‌شود. با این وجود با توجه به مصرف بالای گاز در کشور آنطور که وزارت نفت اعلام کرده گاز ادارات دولتی در صورت مصرف بی‌رویه قطع خواهد شد، اما طبیعتا نمی‌توان گاز خانه‌ها را قطع کرد.
خبرگزاری ایسنا