نورنیوز-گروه سیاسی: تعویق مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم، آنهم تنها سه روز مانده به برگزاری آن، نشانهای از پیچیدگیهای جدید در مسیر دیپلماسی است. هرچند وزیر خارجه عمان دلیل این تعویق را «موضوعات لجستیکی» عنوان کرده، اما همزمانی آن با تحریمهای جدید ایالات متحده و لحن تهاجمی مقامات آمریکایی، این تصور را تقویت میکند که دلایل سیاسی هم می تواند از جمله عوامل تعویق مذاکرات باشد.
پس از دور سوم مذاکرات در مسقط، دولت آمریکا چند شرکت و فرد ایرانی را به اتهام پشتیبانی از برنامه موشکی تحت تحریم قرار داد. در کنار آن، پیت هگست وزیر دفاع آمریکا نیز با لحنی هشدارآمیز، ایران را متهم به حمایت تجهیزاتی از انصارالله یمن کرد و گفت:" تاوان این حمایت را در زمان و مکانی که ما تعیین میکنیم، خواهید پرداخت." بازنشر این اظهارات توسط استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا در امور خاورمیانه، نشاندهنده هماهنگی بین بخشهای مختلف دولت آمریکاست؛ نوعی دیپلماسی همراه با تهدید که در عین حفظ مسیر مذاکره، فشار را نیز به عنوان ابزار مکمل حفظ کرده است.
در مقابل، ایران همواره اعلام کرده که مذاکره و فشار دو رویکرد متناقضاند. سخنگوی وزارت خارجه ایران، اسماعیل بقایی، با محکوم کردن تحریمهای جدید آمریکا، تأکید کرد که «حل مسائل تنها در سایه احترام متقابل و رویکرد سازنده ممکن است» و هشدار داد رفتارهای ضدونقیض میتواند فضا را پیچیده کند
در عین حال بقائی پس از اعلام تعویق مذاکرات از سوی وزیر خارجه لبنان در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «این تعویق بنا به پیشنهاد وزیر خارجه عمان صورت گرفته و موضوعی صرفاً در چارچوب هماهنگیهای برنامهریزی است. گفتوگوها در مسیر دیپلماسی ادامه دارد و تاریخ جدید پس از توافق دو طرف اطلاعرسانی خواهد شد.» وی با اشاره به پایبندی ایران به مسیر گفتوگو تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران از ابتدا با حسن نیت وارد گفتگوها شد و چارچوب روشنی را برای تفاهم عادلانه، معقول و پایدار تعریف کرده است. ما بر اساس حقوق بینالملل و در جهت رفع تحریمهای غیرقانونی، همچنان با قدرت در مسیر دیپلماسی باقی خواهیم ماند.»
با کنار هم گذاشتن این مواضع، میتوان گفت مسیر دیپلماتیک همچنان زنده است، هرچند آشکارا متأثر از سیاست فشار و تهدید آمریکاست. بهنظر میرسد دولت ترامپ در تلاش است با حفظ ظاهر مذاکره، عملاً زمین بازی را به نفع خود تغییر دهد؛ اما همین الگوی متناقض موجب بیاعتمادی و تعلیق موقت مذاکرات شده است.
در این میان، تعویق احتمالی نشست ایران با تروئیکای اروپایی نیز نشانهای از دشواری هماهنگیها و حساسیت مرحله فعلی مذاکرات است. شاید هنوز برای سخن گفتن از «بنبست» زود باشد، اما روشن است که دیپلماسی در این مقطع به مرحله آزمون ارادههای واقعی رسیده است. اگر واشنگتن بهدنبال توافقی ماندگار و قابل اجراست، باید بین زبان تهدید و گفتوگو یکی را انتخاب کند؛ چرا که در منطق جمهوری اسلامی ایران، مذاکره و فشار دو مسیر متضادند.
نورنیوز