نور نیوز-گروه سیاسی: نامه ترامپ به ایران و اظهارات مقامات دولت او، از جمله وزیر امور خارجه، وزیر دفاع و مشاور امنیت ملیاش، همگی مبتنی بر یک الگوی مشخص است: یک تکنیک مواجهه راهبردی از موضع قدرت. اگر بخواهیم ساده و شفاف بیان کنیم، پیام اصلی این نامه چیزی جز این نیست: "یا به زبان خوش هر چه میگویم انجام بده، یا بد میبینی!".
این رویکرد که ماهیتی قلدرمآبانه و زورگیرانه دارد، همان الگویی است که ترامپ پیش از این در قبال کشورهای مختلفی نظیر کانادا، مکزیک، دانمارک، اوکراین، حماس، فلسطین و ونزوئلا نیز به کار گرفته بود.
در مورد ایران، این بازی با مجموعهای از عملیات پشتیبانیکننده همراه بوده است؛ از جمله بهرهبرداری لفظی، تبلیغاتی و روانی از رویدادهایی مانند تهاجم به یمن و همچنین استفاده از رسانهها و مقامات درجهدو تیم ترامپ، مانند ویتکاف، برای پیشبرد این سیاست. با این حال، ضعف جایگاه سیاسی و مهارتهای ارتباطی این چهرهها باعث شد که این عملیات در مواردی ناشیانه و ضعیف اجرا شود.
هدف از این اقدامات، در وهله اول ایجاد تردید و سردرگمی در میان تصمیمگیران ایران بود تا شرایط را برای پذیرش فشارهای آمریکا فراهم کند. در وهله دوم، این اقدامات فرصتی برای تغییر لحن و عقبنشینی آبرومندانه مقامات آمریکایی در شرایط لازم ایجاد میکرد.
واکنش ایران به نامه ترامپ
مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران نیز در واکنش به این رویکرد، مواضع خود را به شکل روشن و قاطع اعلام کردند. رهبر انقلاب، خط قرمزهای جمهوری اسلامی را بهصراحت در بیانات خود تبیین کردند و در سطح دولتی نیز مواضعی اتخاذ شد که در نقاطی بهوضوح پیام موردنظر را به ترامپ منتقل کرد. یکی از برجستهترین واکنشها، سخنان صریح رئیسجمهور ایران بود که در پاسخ به تهدیدات ترامپ، گفت: "ببینیم چه غلطی میتوانی بکنی؟".
این واکنش، پیامی آشکار به دولت آمریکا ارسال کرد که سیاست تهدید و فشار نمیتواند ایران را به پذیرش شروط واشنگتن وادار کند. همچنین، این مواضع نشان داد که تلاشهای آمریکا برای ایجاد تزلزل در تصمیمگیریهای داخلی ایران ناکام مانده است.
وجه دیگر پیام ترامپ؛ بازی "مرد صلح"
در کنار تهدیدات آشکار، ترامپ در بازی خود یک لایه تلویحی و ثانوی را نیز گنجانده بود. در این بخش، لحن پیام او تغییر کرده و تلاش شده بود چنین القا شود که "بهتر است توافق کنی" و "ترامپ دنبال صلح است". این بخش از پیام، به شکلهای مختلف در اظهارات مقامات آمریکایی، از جمله ویتکاف، بازتاب پیدا کرد.
در داخل ایران نیز، برخی مقامات تلاش کردند به این وجه از پیام ترامپ توجه نشان دهند و زمینهای را برای شکلگیری نمایش "مرد صلح" فراهم کنند. اما نکته کلیدی این بود که ایران حاضر نشد این بازی را مطابق خواسته ترامپ پیش ببرد.
اگر بخواهیم مضمون این بازی را خلاصه کنیم، میتوان آن را در این جمله بیان کرد:
"نقش مرد صلح را بازی کن، تهدید را کنار بگذار، تحریم را فراموش کن، از موضع برابر و احترام وارد بازی شو تا در نقش مقابلت هم بازی پیدا کنی!"
اکنون این سئوال مهم مطرح است که این بازی در ادامه چگونه پیش خواهد رفت و فرجام آن چگونه خواهد بود؟
پاسخ به این سئوال که در آینده به آن پرداخته خواهد شد به تاکتیکهایی که طرفین بازی در پیش می گیرند و میزان هوشمندی هر یک از آنها در بهره گیری به موقع و درست از ابزارهای بالقوه و بالفعل در اختیارشان، بستگی خواهد داشت.