نورنیوز-گروه سیاسی: رئیس جمهور گفت: تهران کمتر از یک درصد مساحت کشور را دارد، اما بیش از 20 درصد جمعیت ایران در این شهر ساکن هستند. این یعنی اگر منابع و مصارف به درستی تنظیم نشود، مشکلات بزرگی در مدیریت شهری پدید خواهد آمد.
دکتر مسعود پزشکیان صبح امروز شنبه در جلسه گزارش سفر دولت وفاق ملی به استان تهران، اظهار داشت: برادر عزیزمان جناب حجت‌الاسلام حاج آقا ابوترابی به درستی مثالی را مطرح کردند که اگر 20 نفر در شهری که مثال زدند، به‌درستی تربیت می‌شدند، آن شهر اصلاح می‌شد و اگر آنجا اصلاح می‌شد، کشور نیز در مسیر درستی قرار می‌گرفت و در نهایت، کل کشور اصلاح می‌شد؛ این مسئله نشان می‌دهد که تحول از افراد و نخبگان آغاز می‌شود و اگر در جایگاه‌های کلیدی کشور اصلاحاتی صورت گیرد، نتایج آن در کل جامعه نمایان خواهد شد.
رئیس جمهور با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه تهران خاطرنشان کرد: در کنار همه تهدیدها، این شهر فرصت‌های بسیاری دارد. حضرت علی علیه‌السلام در مورد جهاد می‌فرماید که هنگام ورود به میدان نبرد، باید نگاه به آخر مسیر باشد، سر به خدا سپرده شود و تا پایان در دل لشکر دشمن پیش رفت. همین نگاه باید در عرصه‌های آموزش، صنعت و برنامه‌ریزی نیز وجود داشته باشد، وقتی کسی در میدان توسعه قرار دارد، باید نهایت مسیر را ببیند و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی کند.
دکتر پزشکیان با استناد به اهمیت نقش نهادهای کلیدی تصریح کرد: تهران به‌عنوان پایتخت کشور، دانشگاه‌های بزرگ، صنعتگران کارآزموده و نهادهای اصلی حاکمیتی از جمله مجلس، دولت و قوه قضائیه را در خود جای داده است. اگر اراده‌ای جدی وجود داشته باشند، اداره کشور با چالش‌های کمتری مواجه خواهد شد، اما امروز مشاهده می‌شود که در مدیریت تهران با مشکلاتی روبه‌رو هستیم و این قابل قبول نیست.
رئیس جمهور با اشاره به کمبود فضای آموزشی در برخی مناطق تهران گفت: گزارش‌ها نشان می‌دهد که در شهر قدس نیاز به ساخت 105 مدرسه وجود دارد، اما تنها 35 مدرسه در برنامه قرار گرفته است. این اختلاف معنادار، نشان‌دهنده کمبود جدی زیرساخت‌های آموزشی است. آموزش، یکی از اساسی‌ترین نیازهای کشور است و باید در تأمین آن همراهی بیشتری صورت گیرد. مسکن‌های جدیدی که ساخته می‌شوند، موظفند فضای آموزشی کافی تأمین کنند. نمی‌توان این فضاها را تغییر کاربری داد و سپس انتظار داشت که مشکلات آموزشی حل شوند.
دکتر پزشکیان با تأکید بر لزوم رعایت اصول شهری تصریح کرد: هر شهر در طرح‌های توسعه‌ای خود، سهمی را برای آموزش، بهداشت و درمان در نظر می‌گیرد. تغییر کاربری این فضاها، تبعات جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت. آینده کشور وابسته به نسل جدید است و اگر امروز فضای کافی برای آموزش فراهم نشود، در آینده با پیامدهای اجتماعی آن مواجه خواهیم شد. حضرت علی علیه‌السلام فرموده‌اند که هیچ ثروتی ارزشمندتر از عقل نیست و همین عقلانیت باید در سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای نیز به کار گرفته شود. اگر آموزش و پرورش در اولویت قرار نگیرد، مشکلاتی همچون افزایش جرم و جنایت، آسیب‌های اجتماعی و ناهنجاری‌های فرهنگی به‌مرور شکل خواهد گرفت.
رئیس جمهور با اشاره به ضرورت سرمایه‌گذاری در آموزش خاطرنشان کرد: بسیاری از مشکلات اجتماعی، بدون نیاز به برخوردهای قهری، با تمرکز بر آموزش و ایجاد فضای مناسب برای تربیت نسل آینده، حل خواهند شد؛ اگر امروز این مسیر را به‌درستی پیش ببریم، نیازی به مداخله‌های دیرهنگام در آینده نخواهد بود.
دکتر پزشکیان اظهار داشت: برای هر محله‌ای که فضای کافی برای آموزش ندارد، باید گروهی از مردم، مسئولان و نهادهای مرتبط گرد هم آیند و مطالبه‌گری کنند. اگر اراده‌ای برای حل مسئله وجود داشته باشد، می‌توان به‌راحتی چالش‌های موجود در حوزه آموزش و بهداشت را رفع کرد. بسیاری از کارخانه‌ها و صنایع مستقر در تهران مسئولیت‌های اجتماعی دارند و می‌توانند در این مسیر نقش‌آفرینی کنند.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: اگر برنامه‌ای دقیق برای آموزش و پرورش داشته باشیم، نباید 90 درصد نخبگان ما به خروج از کشور فکر کنند. وقتی کودکی در این نظام آموزشی رشد می‌کند و در نهایت هدف خود را مهاجرت می‌داند، باید بررسی کنیم که چه اشکالی در شیوه‌های آموزش ما وجود دارد. نباید به نقطه‌ای برسیم که آینده و آرزوی جوانان ما در آن سوی مرزها شکل بگیرد. آموزش باید به‌گونه‌ای باشد که تعلق خاطر به کشور، فرهنگ، منطقه و جامعه در دانش‌آموزان تقویت شود.
دکتر پزشکیان با اشاره به ظرفیت دانشگاه‌ها در حل مسائل کشور تصریح کرد: تهران دانشگاه‌های بزرگی دارد. دانشکده‌های اقتصاد، فنی، علوم اجتماعی و دیگر مراکز علمی می‌توانند نقش مهمی در ارائه راهکارهای عملی داشته باشند. متأسفانه ما از توانایی دانشگاهیان در حل مشکلات استفاده نمی‌کنیم، در حالی که تمام این ناترازی‌ها و چالش‌های موجود با کمک کارشناسان و متخصصان قابل حل است.
رئیس جمهور با انتقاد از نگاه دستوری به حل مسائل کشور اظهار داشت: مشکلات کشور با دستور و بگیر و ببند حل نخواهد شد. دانشگاه‌ها باید مسئولیت بپذیرند و وارد میدان شوند. شوراهای شهری و منطقه‌ای نیز می‌توانند بسیاری از مشکلات مربوط به دسترسی به امکانات آموزشی و بهداشتی را برطرف کنند. اگر نهادهای علمی و اجرایی هماهنگ عمل کنند، بخش زیادی از چالش‌های کشور از میان برداشته خواهد شد.
دکتر پزشکیان با اشاره به ضرورت بهینه‌سازی زیرساخت‌های حمل و نقل و هماهنگی بین شهری اظهار داشت: شبکه حمل و نقل ریلی تهران به نقاط مختلف کشور متصل است و این ظرفیت باید به‌درستی مورد استفاده قرار گیرد. زیرساخت‌های لازم برای ایجاد یک ارتباط پایدار و کارآمد وجود دارد و تنها به یک برنامه‌ریزی دقیق و تعامل میان مدیریت شهری و استانی نیاز دارد.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: ایجاد یک شبکه منسجم حمل و نقل بین تهران و سایر شهرها، اقدامی پیچیده و دشوار نیست. زمانی که مسیر ریلی آماده است و امکان تردد قطارها وجود دارد، تنها کافی است که مدیریت شهری و استانی در کنار یکدیگر قرار بگیرند و هماهنگی لازم را انجام دهند. این موضوع ارتباط مستقیمی با دولت ندارد، بلکه همکاری و اراده مسئولان محلی می‌تواند آن را به نتیجه برساند.
دکتر پزشکیان با تأکید بر ظرفیت‌های اقتصادی و انسانی تهران تصریح کرد: این شهر هم منابع مالی کافی دارد، هم نیروی انسانی متخصص و هم فرصت‌های اقتصادی گسترده؛ بنابراین، هیچ دلیلی وجود ندارد که برای حل مشکلات زیرساختی در پایتخت، با موانع بزرگ مواجه باشیم. از طرفی، دانشگاه‌های تهران می‌توانند نقش کلیدی در رفع ناترازی‌های شهری ایفا کنند.
رئیس جمهور با تاکید دوباره بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های دانشگاهی اظهار داشت: از دانشگاه‌های پایتخت برای حل مشکلات تهران کمک می‌گیریم، اما این رویکرد باید در سطح ملی نیز گسترش یابد. بسیاری از چالش‌های موجود در شهرستانها نیز با استفاده از دانش و توان علمی متخصصان قابل حل است.
دکتر پزشکیان خاطرنشان کرد: برای رفع مشکلات حمل و نقل و سایر چالش‌های شهری، یک مسئله مهم وجود دارد؛ اینکه مسئولان و بخش‌های مختلف اجرایی بتوانند از ظرفیت‌های یکدیگر بهره ببرند و در مسیر هماهنگی و تعامل حرکت کنند.
رئیس جمهور با اشاره به کاهش بارندگی در تهران و پیامدهای آن بر توسعه شهری اظهار داشت: امسال و سال آینده با کاهش میزان بارش‌ها مواجه خواهیم بود و اگر این مسئله مدیریت نشود، تهران به شهری غیرقابل سکونت تبدیل خواهد شد. توسعه بی‌رویه در شرایطی که منابع محدود است، امکان‌پذیر نیست و بدون برنامه‌ریزی صحیح، مشکلات جدی‌تری در آینده ایجاد خواهد شد.
دکتر پزشکیان خاطرنشان کرد: تهران کمتر از یک درصد مساحت کشور را دارد، اما بیش از 20 درصد جمعیت ایران در این شهر ساکن هستند. این یعنی اگر منابع و مصارف به درستی تنظیم نشود، مشکلات بزرگی در مدیریت شهری پدید خواهد آمد. می‌گویند پایتخت را جابجا نکنید، اما مسئله اصلی این نیست، بلکه موضوع اصلی مدیریت صحیح منابع است. عدم تناسب بین داشته‌ها و مصرف، به تعبیر دینی، نوعی از عذاب است. خداوند نعمت‌هایی را در اختیار ما قرار داده، اما ما آن‌گونه که باید، از آن بهره‌برداری نکرده‌ایم و حتی در بسیاری از مواقع، بیش از حد مجاز از منابع استفاده کرده‌ایم.
رئیس جمهور با استناد به گزارش‌های علمی در خصوص فرونشست زمین در مناطق اطراف تهران تصریح کرد: در برخی کشورها اگر تنها 3 سانتی‌متر فرونشست در یک منطقه رخ دهد، بلافاصله جلسه اضطراری تشکیل می‌دهند. اما در قرچک، فرونشست زمین به 36 سانتی‌متر رسیده و این یک زنگ خطر جدی است. زمانی که زمین فرونشست پیدا کند، این فرایند برگشت‌پذیر نیست. این یعنی مخازن آبی که زیر پای ما وجود داشت، از بین رفته و دیگر قابل احیا نخواهد بود.
دکتر پزشکیان با اشاره به نقش نخبگان و مدیران در حل بحران‌های تهران گفت: همه کارشناسان، متخصصان و مدیران ارشد کشور در تهران متمرکز هستند. همان 20 نفری که حاج آقا ابوترابی به آنها اشاره کردند، اگر اراده و علم خود را عملی کنند، می‌توانند تهران را از این وضعیت نجات دهند. مسئله تنها درک مشکلات نیست، بلکه داشتن برنامه‌ریزی و اراده برای اجرای راهکارهاست.
رئیس جمهور با تأکید بر لزوم کنترل مهاجرت به تهران اظهار داشت: تهران دیگر ظرفیت پذیرش مهاجرت‌های گسترده را ندارد. روند کنونی باعث شده که ساخت و سازهای بی‌رویه انجام شود و پس از آن، ما مجبور شویم که حکم تخریب صادر کنیم. در حالی که پیش از آنکه این ساخت و سازها انجام شود، می‌توانیم از آن جلوگیری کنیم. امروز که پتانسیل‌های لازم برای مدیریت هوشمند شهرها وجود دارد، نباید اجازه دهیم که تهران با تصمیمات نادرست دچار مشکلات بزرگ‌تری شود. امکانات، دانش و نیروهای متخصص در اختیار ماست و باید از این ظرفیت‌ها برای تبدیل تهران به یک شهر مدرن و پایدار استفاده کنیم.
رئیس جمهور با اشاره به ضرورت شناخت مشکلات و برنامه‌ریزی علمی برای حل آنها اظهار داشت: کافی است که بدانیم رحم الله امرأ عرف نفسه؛ یعنی خداوند رحمت کند کسی را که خود را بشناسد. امروز بهترین مدیران، متخصصان و امکانات در تهران متمرکز شده‌اند. بسیاری از نخبگانی که کشور پرورش داده، به این شهر آمده‌اند، اما شهرستانها به آنها فرصت رشد نداده‌اند. این خود مسئله‌ای جداست، اما مسئله مهم‌تر این است که همین نخبگان و مدیران نتوانند مشکلات خود را حل کنند، در حالی که انتظار می‌رود راه‌حل‌هایی برای مشکلات کل کشور ارائه دهند.
دکتر پزشکیان با اشاره به وضعیت نابرابر توزیع امکانات و درآمد تصریح کرد: میانگین درآمد در تهران 300 میلیون تومان است، در حالی که در سایر مناطق کشور حدود 200 میلیون تومان برآورد می‌شود. این یعنی اختلاف درآمدی قابل‌توجهی بین پایتخت و سایر استان‌ها وجود دارد. پراکندگی جغرافیایی منابع و ثروت دچار اشکال است و این نابرابری نیازمند اصلاح ساختاری است.
رئیس جمهور با استناد به راهکارهای عملی برای حل مشکلات آموزش و بهداشت تأکید کرد: در جلسات کارشناسی، بارها مطرح شده که حل مشکلات آموزش و پرورش و بهداشت در تهران نیازمند همکاری استانداری، شهرداری‌ها و شوراهای شهری است. اگر واقعاً به آینده کودکان کشور اهمیت می‌دهیم، باید زمین‌های مورد نیاز برای ساخت مدارس تأمین شود. شهرداری‌ها می‌توانند در این زمینه نقش کلیدی ایفا کنند. اگر مدرسه‌ای ساخته نمی‌شود، دست‌کم زمین آن باید اختصاص داده شود. بسیاری از تغییر کاربری‌ها که در شهرها اتفاق افتاده و باید بازنگری شوند تا زمین‌هایی که برای آموزش و بهداشت در نظر گرفته شده بودند، دوباره به کاربری اصلی خود بازگردند.
دکتر پزشکیان با تأکید بر لزوم مطالبه‌گری در حوزه آموزش خاطرنشان کرد: انتظار این است که مدیران کل آموزش و پرورش در هر استان، تیم‌های مطالبه‌گری تشکیل دهند و نیازهای خود را به‌طور شفاف اعلام کنند. شوراها، دولت، استانداری‌ها و مجلس باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند و برای حل این مسائل همکاری کنند. کیفیت آموزش نباید تحت تأثیر کمبود فضا و امکانات قرار بگیرد.
رئیس جمهور با اشاره به ناترازی‌های موجود در حوزه آب، انرژی و گاز اظهار داشت: حاج آقا ابوترابی به درستی به این مسئله اشاره کردند که حل این مشکلات نیازمند راهکارهای علمی، همراهی و وحدت ملی است. راه‌حل‌های متعددی برای این بحران‌ها وجود دارد، اما زمانی که یک مسیر انتخاب شد، دیگر نباید در اجرای آن تردید داشت. باید دست‌به‌دست هم دهیم و تصمیمی که اتخاذ شده را به سرانجام برسانیم.
دکتر پزشکیان با اشاره به بحران انرژی در کشور تصریح کرد: ناترازی آب، برق و گاز از مهم‌ترین چالش‌های فعلی کشور است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در برخی صنایع، کمبود برق به تعطیلی موقت واحدهای تولیدی منجر شده و اگر مدیریت دقیق‌تری انجام نمی‌شد، در زمستان مجبور می‌شدیم گاز برخی مناطق را قطع کنیم. تعطیلی‌های اخیر که در کشور اعلام شد، عمدتاً به دلیل آلودگی هوا بود، اما در مواردی، فشار کمبود انرژی نیز نقش داشت.
رئیس جمهور در پایان با اشاره به برنامه دولت چهاردهم برای افزایش اختیارات استانداران خاطرنشان کرد: ما به دنبال آن هستیم که به استانداری‌ها و فرمانداری‌ها اختیارات بیشتری بدهیم تا بتوانند مشکلات مناطق خود را با قدرت و سرعت بیشتری حل کنند. در هفته جاری، اختیارات استانداران بازتعریف خواهد شد و سطح تصمیم‌گیری‌های استانی افزایش خواهد یافت. همچنین انتظار می‌رود که شهرستانها نیز از این فرصت بهره ببرند و با اختیارات بیشتری در مدیریت منابع و رفع چالش‌های منطقه‌ای نقش‌آفرینی کنند.