در میان دوقطبی‌های تصنعی که در فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران شکل می‌گیرد، گاه به نمونه‌هایی برمی‌خوریم که بیش از آن که حاصل مواجهه فکری و نظری باشند، زاییده خصومت‌های هیجانی و گریز از عقلانیت‌اند. یکی از جدیدترین نمونه‌های این پدیده، مواجهه برخی از مخالفان جمهوری اسلامی با سریال سعودی «معاویه» است. پدیده‌ای که نشان می‌دهد بخشی از اپوزیسیون نه تنها به دنبال حقیقت نیست، بلکه هر پدیده‌ای را به ابزاری برای مواجهه بیمارگونه با جمهوری اسلامی تقلیل می‌دهد.
سرگردانی در هویت‌های تصنعی
اپوزیسیونی که دیروز متوسل به صدام شده بود و روزی در دیوار ندبه اسرائیل دست به دامن نتانیاهو می‌شود، فردا از خلافت معاویه دفاع میکند و پس‌فردا ممکن است در معابد هند، مجذوب گاوپرستی شود. این طیف، نه بر مبنای یک نظام معرفتی سازگار و منطقی، بلکه صرفاً بر اساس اصل «مخالفت با جمهوری اسلامی» موضع‌گیری میکند. این وضعیت را می‌توان نوعی بیماری هویتی نامید که نه تنها به هیچ گفتمان فکری منسجمی منجر نمی‌شود، بلکه ریشه در بحران هویتی و ضعف درک تاریخی دارد. ماجرا زمانی بغرنج‌تر می‌شود که بدانیم بسیاری از این افراد، حتی آگاهی اولیه‌ای درباره موضوعاتی که به آن متمایل می‌شوند، ندارند. کسی که تا دیروز از فضای سکولار و لیبرال دم می‌زد، امروز به ستایش شخصیتی می‌پردازد که حتی در روایت‌های تاریخی غیرمذهبی نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تضعیف عدالت، نهادینه کردن استبداد و بنیان‌گذاری سلطنت در جهان اسلام شناخته می‌شود.
اپوزیسیونی که همیشه آویزان است
نگاهی به کارنامه اپوزیسیون جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که این جریان در هر دوره‌ای برای مقابله با نظام، به چیزی آویزان شده است؛ حتی اگر آن چیز، به لحاظ منطقی و تاریخی در تضاد با ادعاهای گذشته‌شان باشد. در زمان جنگ، این جریان خود را به صدام حسین آویخت و برای نابودی ایران، از او حمایت کرد. سال‌ها بعد، به ترامپ متوسل شد و از تحریم‌های فلج‌کننده علیه مردم ایران استقبال کرد. روزی دیگر، در دامان نتانیاهو نشست. حتی در سال‌های اخیر، شاهد آن بودیم که برخی از همین افراد به ابومحمد الجولانی، سرکرده جبهه النصره (شاخه القاعده در سوریه) که اخیرا عنان حکومت شام را در اختیار گرفته است، تمسک جستند، چراکه تصور می‌کردند با حمایت از گروه‌های تکفیری، می‌توانند ضربه‌ای به جمهوری اسلامی بزنند. امروز نیز برای همان هدف، به تطهیر بنی‌امیه و معاویه روی آورده‌اند.
معاویه و تحریف تاریخ
مسئله معاویه، یک چهره تاریخی صرف نیست. او معمار سلطنت در اسلام و نخستین کسی بود که نهاد قدرت را از شفافیت، مسئولیت‌پذیری و عدالت دور کرد. آنچه جمهوری اسلامی در نقد این سریال مطرح میکند، صرفاً مخالفتی ایدئولوژیک نیست؛ بلکه یک موضع‌گیری تاریخی در برابر روایتی است که به تطهیر بنی‌امیه می‌پردازد. نظام سعودی که خود وارث سنت سلطنتی است و در ساختار سیاسی‌اش همچنان نشانه‌های همان نظام اموی دیده می‌شود، طبیعتاً تمایل دارد که معاویه را به عنوان یک الگوی مثبت بازنمایی کند، زیرا بنی‌امیه نخستین کسانی بودند که «قداست دینی» را در خدمت «سلطنت عرفی» قرار دادند و شکاف میان عدالت‌خواهی و اقتدارگرایی را در تاریخ اسلام تثبیت کردند.
در نهایت باید گفت اپوزیسیون جمهوری اسلامی بیش از آن که در پی مبارزه‌ای اصولی و فکری باشد، نشان داده که در بزنگاه‌های تاریخی، اولویت نخستش کاسبی سیاسی است. هر موجی که به‌ظاهر در راستای تضعیف جمهوری اسلامی باشد، فرصتی طلایی برای دریافت فاندهای خارجی و کسب درآمد از دشمنان ایران تلقی می‌شود. ماجرای افشای کمک‌های مالی گسترده از نهادهای امنیتی و لابی‌های ضدایرانی، تنها یکی از رسوایی‌هایی بود که پرده از این تجارت پرسود برداشت؛ تجارتی که پشت نقاب مبارزه پنهان شده اما در نهایت، چیزی جز سیاستِ اجاره‌ای برای اجرای پروژه های ضد ایرانی خارجی نیست.
خراسان