نورنیوز-گروه سیاسی: ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود بر سر هزینه‌های ناتو، پیمان مشترک آتلانتیک شمالی، با اروپایی‌ها دچار اختلاف شد. او معتقد بود که سهم پرداختی کشورهای اروپایی در ناتو بسیار ناچیز است و هزینه‌های امنیت اروپا عملاً بر دوش آمریکا سنگینی میکند. از این‌رو، خواستار تعدیل بودجه ناتو و افزایش سهم پرداختی کشورهای اروپایی شد. در دوره جدید، مهم‌ترین اختلاف ترامپ و اروپا بر سر مساله اوکراین است. ترامپ مدعی است که در مقایسه با ۳۰۰ میلیارد دلار هزینه اروپایی‌ها برای دفاع از اوکراین و مقابله با حمله نظامی روسیه، آمریکا ۵۰۰ میلیارد دلار هزینه کرده است. او به عنوان رئیس‌جمهوری که خواهان تحول در اقتصاد آمریکاست، می‌کوشد بار سنگین جنگ روسیه و اوکراین را از دوش آمریکا بردارد و حتی امتیازاتی از دولت اوکراین بگیرد تا سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌های انجام شده را به اقتصاد آمریکا بازگرداند.
این رویکرد با موضع اروپایی‌ها در تضاد کامل است. اروپایی‌ها به درستی تشخیص می‌دهند که اگر روسیه بازنده این جنگ نباشد، امنیت اروپا از ناحیه شرق برای مدتی طولانی در معرض تهدید روسیه باقی خواهد ماند. ایستادگی اروپایی‌ها پشت سر اوکراین و زلنسکی و هزینه‌های سنگینی که متحمل شده‌اند، نه صرفاً برای کمک به اوکراین بلکه برای دفاع از خودشان بوده است. اگر روسیه در این حمله دستاوردی کسب کند و بخشی از خاک اوکراین را به خاک خود ضمیمه کند، یا عضویت اوکراین در ناتو را به تاخیر بیندازد، این امتیاز برای پوتین و روسیه، عاملی روانی و شاید در مقطعی، عاملی واقعی علیه امنیت اروپا خواهد بود. یکی از ابعاد اختلاف و گامی از سوی ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین، دادن امتیازی مهم به روسیه در مساله روابط ایران و غرب است. تاکنون، چه در دوره برجام و چه پس از خروج ترامپ از برجام، تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) به‌عنوان سه عضو مهم گروه ۱+۵ طرف مذاکره نبودند. هرگاه مذاکرات ایران با آمریکا برای مدتی طولانی قطع می‌شد، این سه کشور اروپایی بودند که با ایران مذاکره می‌کردند و از سوی دیگر با آمریکا به گفت‌وگو می‌پرداختند.
براساس اخبار تایید شده، ترامپ ظاهراً تصمیم گرفته این نقش را به روسیه واگذار کند. اینکه در مقابل، چه امتیازی از روسیه برای پایان دادن به جنگ اوکراین خواهد گرفت هنوز مشخص نیست. اما روسیه به دلیل قرار داشتن در تنگنای تحریم‌های بین‌المللی غرب از ایفای نقش به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی در روابط ایران و آمریکا استقبال میکند. این جایگاه، امتیازی مهم برای روسیه و پوتین محسوب می‌شود. از سوی دیگر با توجه به بداخلاقی‌های اخیر اروپایی‌ها، از نظر نگارنده، این جابه‌جایی برای ایران نیز خبر خوبی تلقی می‌شود. رفتار نامناسب اروپایی‌ها در قبال ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تهدید ایران به مکانیسم ماشه، جایگزینی روسیه، که به ایران نزدیک‌تر است، را در مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم ایران و آمریکا، مثبت ارزیابی می‌کنم.
از این منظر، امید است که فعالیت‌های دیپلماتیک هرچه سریع‌تر آغاز شود. ایران نیازمند گفت‌وگوهای سازنده با جهان است؛ گفت‌وگوهایی که، همانطور که رهبر معظم انقلاب تاکید کردند، سازنده، شرافتمندانه و با رعایت منافع ملی ایران باشد. این گفت‌وگوها می‌تواند راه را برای کاهش تحریم‌ها در آینده هموار کند و ایران با گشایش‌هایی در اقتصاد خود مواجه شود.
*دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران
سازندگی