×
اجتماعی
شناسه خبر : 215410
تاریخ انتشار :

نورنیوز همزمان با روز درختکاری از وضعیت جنگل ها و مراتع کشور گزارش می‌دهد؛

در آغوش درخت

طرح کاشت یک میلیارد درخت در ایران یکی از مهمترین پروژه هایی است که با هدف حفظ منابع طبیعی و جنگل ها و کاهش اثر گازهای گلخانه‌ای، تولید اکسیژن، حفاظت از منابع آب و خاک از پاییز سال 1402 به اجرا درآمد. در این طرح بزرگ قرار است هر سال 250 میلیون نهال در سراسر کشور کاشته شود تا در پایان سال 1405 این تعداد مجموعا به یک میلیارد نهال برسد.

نورنیوز- گروه اجتماعی: به ‌سنّت هرسال، در 15 اسفند مطابق با روز درختکاری، مقام معظم رهبری با غرس سه اصله نهال، توجه همگان را به جدی گرفتن و تداوم نهضت ملی درختکاری جلب کردند. ایشان درختکاری را اقدامی سودآور، آینده‌نگری و تولید ثروت برشمردند و با تاکید بر لزوم توجه جدی به نهضت ملی درختکاری که سال گذشته در دولت شهید رئیسی آغاز شد، گفتند: «همه مردم در موضوع درختکاری به‌عنوان یک عمل صالح و حسنه مشارکت داشته باشند تا با افزایش درختان، محیط زندگی و زیست طراوت و صفا پیدا کند.» حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با هشدار نسبت به قطع درختان و تبدیل کاربری اراضی کشاورزی افزودند: «قطع درختان به جز در موارد فنی و ضروری یک ضرر و خطر است و باید جلوی تخریب جنگلها و تبدیل اراضی کشاورزی گرفته شود.»

علاوه بر مقام معظم رهبری، رؤسای سه قوه نیز به نشانه‌ی اهمیت درخت و درختکاری، نهال‌هایی کاشتند و درباره‌ی ضرورت توجه به محیط زیست و پوشش فضای سبز و جنگلی سخنانی گفتند. با اینهمه چیزی که در مشاهدات مستقیم و آمارهای منتشره وجود دارد نگرانی‌ها درباره پوشش جنگلی کشور را دامن می‌زند. هرچند از پاییز 1402، طرح کاشت یک میلیارد درخت ظرف چهارسال در سراسر کشور کلید خورده و گام‌هایی در آن مسیر برداشته شده اما هنوز وضعیت سرانه فضای سبز در ایران، به درجه‌ی قابل قبول نرسیده است.

تلخ و شیرین جنگل و درخت در ایران

دی‌ماه امسال  یک مقام مسئول، نکاتی نگران‌کننده درباب وضعیت جنگل‎ها و فضای سبز کشور مطرح کرد. آنچه معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست،‌ در جشنواره ملی تقدیر از پژوهشگران برتر سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت، روایت دل‌آزاری از سوءمدیریت‌ها و بی‌تدبیری‌های تاریخی در حفظ سرمایه‌های ملی طبیعی بود. هادی کیادلیری در آن نشست، سه خبر تلخ در حوزه‌ی جنگل‌ها داد: اول اینکه از سال ١٣٨٣ تا ١٣٩٩ روزانه ۵٠٠ هکتار از سطح جنگل‌ها و مراتع کشور کم شده؛ دوم اینکه در همین مدت، سه میلیون و ۶٠٠ هزار هکتار به اراضی باغی، کشت و دیم کشور اضافه شده؛ و سوم اینکه ١٠٠ میلیون هکتار از اراضی کشور پروانه اکتشاف و فعالیت معدن گرفته اند و حتی برخی اعتراض می کنند چرا در مناطق حفاظت شده اجازه فعالیت های معدنی داده نمی شود!

این خبرها، نگرانی فعالان محیط زیست را برای حفظ و نگهداری از ذخایر جنگل و مرتع کشور دامن زد. البته فضای محیط زیست کشور، خالی از خبرهای خوب هم نیست. خردادماه امسال،  بانک جهانی در گزارشی از وضعیت پوشش جنگلی در جهان از رشد پهنه جنگلی ایران خبر داد. بر اساس آمارهای این نهاد بین المللی، مساحت جنگل های ایران در دوره‌ی ۲۰ ساله منتهی به سال ۲۰۲۱ رشد ۱۵ درصدی داشته و درحالی که در سال ۲۰۰۱ مساحت مناطق جنگلی در ایران ۹.۳ میلیون هکتار بوده این رقم در سال ۲۰۲۱ به ۱۰.۷ میلیون هکتار افزایش یافته است.

رشد ۱۵ درصدی پهنه جنگلی ایران طی دو دهه گذشته در حالی است که مساحت جنگل های جهان در این دوره به شدت کاهش داشته است. بانک جهانی در این باره نوشت جنگل ها با سرعت نگران کننده ای در جهان ناپدید می شوند. هر سال ۱۰ میلیون هکتار پهنه جنگلی در جهان ناپدید می شود. آمریکای جنوبی، جنوب آفریقا و آسیای جنوب شرقی کانون نابودی پهنه های جنگلی طی دو دهه گذشته بوده اند.

بر اساس این گزارش، ایران جزو کشورهای پیشرو در توسعه مناطق جنگلی در این مدت بوده است. علاوه بر ایران، چین، کوبا، روسیه، هند، آلمان، فرانسه،آمریکا، کانادا و مغولستان از جمله کشورهایی بوده اند که مناطق جنگلی خود را در این مدت توسعه داده اند. برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، اکوادور، سودان، ساحل عاج و پاکستان نیز از جمله کشورهایی بوده اند که مساحت جنگل های خود را کاهش داده اند.

این گزارش خبر می داد که در دو دهه گذشته ۲.۴ درصد از کل جنگل های دنیا برابر با ۱۰۰ میلیون هکتاراز بین رفته است که معادل مساحت کشوری به اندازه مصر است. البته سرعت جنگل زدایی در جهان کندتر شده است. در دهه ۱۹۹۰ هر ساله ۱۶ میلیون هکتار جنگل از بین می رفت اما این رقم از سال ۲۰۱۵ به ۱۰ میلیون هکتار در سال رسیده است.

ایران در میان ۲۲۷ کشور و منطقه خودمختار در جهان در رتبه ۱۸ از نظر افزایش پوشش جنگلی خود قرار گرفته است. ۸۷ کشور از جلمه ایران توانسته اند پوشش جنگلی خود را طی دو دهه گذشته افزایش دهند و ۹۵ کشور نیز با کاهش مساحت جنگل های خود مواجه شده اند. پوشش جنگلی ۴۵ کشور نیز افزایش یا تغییری نداشته است.

پوشش گیاهی، مراتع، جنگل‌ها و فضای سبز، سرمایه ها و ثروت ملی هر کشورند به طوری که امروزه یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در هر کشوری به حساب می آیند. از جهت اقتصادی، ارزش تولیدی جنگل ها در جهان امروز، رقمی نزدیک به 120 میلیارد دلار است. به جز ابعاد اقتصادی، جنگل، فضای سبز و پوشش گیاهی نقش مهمی در سلامتی جسم و روح انسان دارند.  شاید این روزها با تشدید آلودگی هوا، مردم بیشتر از گذشته به اهمیت جنگل و فضای سبز پی می برند. جنگل ها علاوه بر بهبود کیفیت هوا،‌نقش بسیار مهمی در حفظ منابع زیرزمینی آب هم ایفا می کنند. درعین حال، ‌پوشش جنگلی باعث مهار روان آب ها و سیلاب ها شده و از این طریق خسارات سیل را کاهش می دهند.  

  جنگل، منجی سیاره

مساحت جنگل های جهان حدود 4 میلیارد هکتار است که 29 درصد سطح خشکی ها را تشکیل می دهد. دو سوم جنگل های جهان در نیمکره شمالی و یک سوم آن در نیمکره جنوبی قرار دارد. البته این میزان جنگل بین همه کشورها به نسبت مساوی تقسیم نشده و اغلب مناطق جنگلی جهان در کشورهای آمریکا ، کانادا و روسیه قرار دارند.

هر هکتار از جنگل قادر است سالانه 5/2 تن اکسیژن (اکسیژن لازم برای10 نفردر سال) آزاد کند. در مجموع حدود 60 درصد از اکسیژن مصرفی جهان به وسیله فضای سبز تامین می شود. بر اساس  تحقیقات کارشناسان، هرجا که توده‌های جنگلی با مقیاس مناسب ایجاد شده حداقل به اندازه 3 درجه در کاهش دما نقش داشته است. این مقدار کاهش دما در پدیده تغییرات اقلیمی که جهان با آن درحال مبارزه است از اهمیت زیادی برخوردار است و مانع مهمی در سرعت تبخیر آب های روان به شمار می آید. بررسی ها حاکی از آن است که با افزایش سطح جنگل ها،‌ شاهد افزایش ملموس بارندگی ها هستیم. یکی از مهم ترین فواید جنگل، جلوگیری از سیلاب های وسیع و فرسایش خاک و در واقع حفاظت از آب و خاک است. طبق محاسبات بعمل آمده سالیانه 75 میلیارد تن خاک در جهان فرسایش می یابد که سهم قاره آفریقا و آسیا بیشتراز قاره های دیگر است.

با وجود اهمیت جنگل و مراتع در اقتصاد و همچنین حفظ محیط زیست و حیات انسانی و جانوری،‌ هر سال شاهد نابودی جنگل ها و مراتع به دست انسان هستیم. برآوردهای نهادهایی مثل بانک جهانی حکایت از آن دارد که در هر دقیقه 2400 درخت در جهان قطع می شود یا براثر حوادث از بین می رود. بر اساس نظر کارشناسان فائو چنانچه سطح جنگل ها و مراتع هر کشوری کمتر از 25 درصد خاک آن کشور باشد، از نظر محیط زیست انسانی در وضعیت بحرانی قرار دارد. با به خطر افتادن وضعیت جنگل ها رهبران بیش از 100 کشور جهان در نشست اقلیمی گلاسگو در سال 2021 متعهد شدند برای محافظت بیشتر از محیط زیست و کنترل تغییرات آب و هوا کلیه فعالیت‌های منجر به جنگل‌زدایی را تا سال ۲۰۳۰ متوقف کنند.

جنگل های ایران و روند تخریب و احیا

اسناد تاریخی نشان می دهد ایران در گذشته 30 میلیون هکتار جنگل داشته اما طی صد سال گذشته،‌ این مقدار به تقریبا نصف کاهش پیدا کرده است.  بر اساس گزارش فائو(سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)، کشور ما 11.7 میلیون هکتار پوشش جنگلی دارد و از این لحاظ بین 193 کشور جهان در جایگاه 54 قرار گرفته است. این آمار به روایت سازمان جنگل‌های ایران 14.3 میلیون هکتار است و اختلاف 3.3 میلیون هکتاری آن با گزارش فائو، به دلیل تفاوتی است که در تعریف ما و آن‌ها از سطح پوشش و ارتفاع درختان مناطق جنگلی وجود دارد. این مقدار جنگل،‌ تقریبا 8.8 درصد از مساحت کشور را شامل می شود. البته روزانه مساحت قابل توجهی از جنگل‌های کشورمان کم می‌شود.

از بین رفتن جنگل دلایل مختلفی دارد. از آتش سوزی عمدی تا چرای دام و قاچاق چوب و ساخت جاده و ویلا در دل جنگل ها. آتش بزرگ ترین بلای جنگل است. شعله های آتش به سرعت پوشش گیاهی و درختان جنگل را فرا می گیرد و به دلیل گسترده شدن حجم آتش اطفای آن به سختی انجام می شود. بررسی آماری نشان می دهد طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ حدود ۲۲۸ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع ایران، طعمه حریق شده‌اند؛ از این میان سهم جنگل‌ها ۱۰۳ هزار هکتار و سهم مراتع ۱۲۵ هزار هکتار بوده است. به عبارتی به طور میانگین سالانه بیش از ۹ هزار هکتار جنگل و ۱۱ هزار هکتار از مراتع کشور در آتش سوخته است.آماری که ظرف یکی دو روز اخیر منتشر شده حکایت از افزایش میزان آتش سوزی جنگل ها دارد. طبق این گزارش که "ایرنا" منتشر کرده،‌ آمارهای آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور تا تیرماه ۱۴۰۳ بیانگر افزایش ۲۷ درصدی تعداد و افزایش ۲۲۹ درصدی مساحت آتش رخ داده در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲ است.    

  قاچاق چوب یکی دیگر از عوامل مهم در تخریب جنگل است. سود قاچاق چوب آب قدر زیاد است که جریمه های نقدی به هیچ عنوان بازدارنده نیست. ساخت ویلا و اجازه برداشت از معادن در دل جنگل ها هم باعث تخریب جنگل و از بین رفتن درختان می شود. نگاه درآمدزایی به جنگل و اجرای طرح‌های توسعه اقتصادی ناپایدار در جنگل‌ها یکی دیگر از آسیب‌هاست.  14 درصد جنگل‌های ایران در سه استان شمالی است اما جالب این‌که ۲۰ درصد مشاوران املاک کشور هم در همین ۳ استان شمالی قرار دارند. ۳۳ درصد مراتع و جنگل‌های استان‌های شمالی در ۲۵ سال اخیر تبدیل به مسکن و ویلا شده است.

اکنون با این روندها گفته می شود که سرانه جنگل و فضای سبز در ایران، ‌نزدیک به 2هزار متر مربع است درحالیکه متوسط سرانه جهانی بین 5 تا 6 هزار متر مربع است. جبران این فاصله منوط به اجرای برنامه های گسترده درختکاری در تمام مناطق کشور است.    

کاشت یک میلیارد درخت

 طرح کاشت یک میلیارد درخت در ایران یکی از مهمترین پروژه هایی است که با هدف حفظ منابع طبیعی و جنگل ها و کاهش اثر گازهای گلخانه‌ای، تولید اکسیژن، حفاظت از منابع آب و خاک از پاییز سال 1402 به اجرا درآمد. در این طرح بزرگ قرار است هر سال 250 میلیون نهال در سراسر کشور کاشته شود تا در پایان سال 1405 این تعداد مجموعا به یک میلیارد نهال برسد. 

یکی از مسئولان و مجریان طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت،‌چندی پیش با تشریح این طرح بزرگ به نور نیوز گفت:‌ «طرح کاشت یک میلیارد نهال  شهریور سال 1401 توسط رئیس‌جمهور شهید ، آیت الله رئیسی به وزارت جهاد و کشاورزی ابلاغ  و وزیر وقت هم به منابع طبیعی و آبخیزداری موضوع را ارجاع کردند.» وی با اشاره به اینکه در این طرح همه نهالستان های دولتی و بخش خصوصی با تمام توان پای کار آمده اند گفت: «ایران در منطقه‌ای با پوشش کم جنگلی واقع شده ولی نکته مهم این است که از 13  اقلیم شناخته‌شده دنیا 11 اقلیم آن در کشور ایران واقع شده‌است و این ظرفیت و پتانسیلی است که خداوند در اختیارما  قرار داده و باید به‌درستی از آن استفاده کنیم. ما امروز در بیابان‌زدایی،‌ جزو کشورهای موفق هستیم و حرف های زیادی برای گفتن داریم . با تلاش و کوشش مستمر همین نیاکان و علاقمندان به طبیعت  امروز دو میلیون هکتار جنگل دست کاشت بیابانی داریم . این‌ها درختانی هستند که جلوی گسترش بیابان را می گیرند و از گونه‌های مخصوص خاک های شور و خاک فقیرند. برخی تصور می‌کنند کاشت نهال فقط برای بیابان‌زدایی غیر مثمر است ولی اگر این جنگل‌کاری‌های دست کاشت و کنترل مناطق بیابانی صورت نمی‌گرفت حدود 70 فرودگاه کشور تعطیل می شدند و 1700 کیلومتر ریل راه‌آهن از دسترس خارج می شد. همچنین اتوبان‌های زیادی در مقیاس وسیع زیر شن‌های بیابان مدفون می‌شدند. ضمن این‌که 4 هزار روستا خالی‌ازسکنه می‌شدند. امروز به لطف کاشت همین گونه‌های درختی جلوی بیابان‌زدایی را گرفته ایم . 270  میلیون هکتار اراضی بیابانی در 15 کشور همسایه ما را احاطه کرده است و باید با برنامه ریزی و کاشت نهال و جنگل کاری با آن‌ها مقابله کنیم . کشورهایی مثل سوریه ، عراق ،‌افغانستان و  عربستان و همه کشورهای اطراف،‌ بیابانی هستند و باید در این زمینه تدبیر مناسبی داشته باشیم.»

با این حال طرح کاشت یک میلیارد درخت در 4 سال،‌خالی از مشکلات هم نیست. شاید یکی از اصلی ترین چالش های اجرای این طرح، تأمین بودجه آن است. علاوه بر این، خشکسالی‌ها و کاهش ذخیره‌ی آب‌های زیرزمینی و به طور کلی ناترازی در منابع آبی، این طرح را با دشواری‌هایی مواجه کرده است اما این تنگناها چیزی نیست که به توقف طرح منتهی شود.


نظرات
آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
آوار نسل کشی در غزه؛ خاک‌سپاری انسانیت در رم
نورنما | خرید جنگنده رافال؛گام بلند عراق در مدرن سازی نیروی هوایی
یک ماه فرصت طلایی برای تمدید بیمه شخص ثالث بدون جریمه!
خاموشی VAR در دیدار فولاد و تراکتور؛ چالشی برای فوتبال ایران
ریمونتادا از نوع آبی اناری + فیلم بالا بردن جام قهرمانی
دفترچه انتخاب رشته دکتری اصلاح شد؛ مراقب تغییرات باشید!
راک‌استار تاریخ رسمی انتشار GTA 6 را فاش کرد
هشدار درباره مصرف بی‌رویه بتن؛ ساختمان‌های ایران در معرض فاجعه زلزله
سرنخ‌های مرموز در پرونده شهادت محیط‌بان گلستان
افزایش سقف تسهیلات ودیعه مسکن به 200 همت در سال 1404+ جدول مبالغ جدید
تغییر ساعت کاری ادارات به 6 صبح از خرداد ماه
راز مفقودی 2 ساله پزشک تبریزی آشکار شد
آخرین امار متوفیان حادثه انفجار در بندر شهید رجایی +اسامی
مواجهه صالحی و ترامپ در مراسم تشییع پاپ فرانسیس+ فیلم
سوگواری پراحساس بوشهری‌ها برای بندرعباسی ها+ فیلم
کارت‌ ورود به جلسه کنکور 1404 فردا منتشر می‌شود
مداردیپلماسی | چند مسیر،یک هدف نقشه دیپلماسی چند لایه ایران
انفجار در بندر شهید رجایی؛ حادثه یا طراحی؟
شرایط پیش فروش دو خودرو پر طرفدار سایپا اعلام شد
وحشت در ونکوور؛ خودرو مرگ به جشنواره آمد! + فیلم
برنامه مسابقات امروز 7 اردیبهشت + پخش زنده
3 روز عزای عمومی در هرمزگان
آخرین جزییات انفجار مهیب در بندر شهید رجایی بندر عباس/افزایش آمار جانباختگان
لحظه‌شماری برای نتایج / قرعه کشی ایران‌خودرو امروز برگزار می‌شود
وضعیت آب و هوا امروز 7 اردیبهشت + وضعیت استانها
حملۀ موشکی مجدد یمن به رژیم صهیونیستی
امروز، آخرین مهلت ثبت‌نام طرح یسنا! +مشمولین و مبلغ پرداختی
قتل‌های ناموسی؛ زخم کهنه‌ای بر روان و فرهنگ جامعه ایران
واکنش‌های جهانی به انفجار در بندر شهید رجایی همچنان ادامه دارد
خلاصه بازی رئال مادرید (2) - بارسلونا (3) | جام را آبی اناری ها در آغوش گرفتند!
ابراز هم دردی اهالی فوتبال برای حادثه دردناک بندر شهید رجایی
صنعت نفت آبادان هم راهی نیمه نهایی شد.
بیانیه وزارت امور خارجه عربستان سعودی در پی حادثه انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس
نورنما | واژگونی کشتی حمل صدها گوسفنددر خلیج عدن
نشست خبری استقلال - پیکان؛ صحبت های جالب دین محمدی و مجتبی جباری
اطلاعیه شرکت توانیر درباره احتمال محدودیت برق
گزارش عراقچی از دور سوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان+فیلم
انفجار امروز بندر شهید رجایی موج عجیبی ایجاد کرد+ فیلم
آخرین وضعیت آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی + فیلم
نوسان شبانه قیمت دلار پس از تحولات منطقه‌ای + جدول قیمتها
پادکست | هنر گفت و گوی مؤثر در خانواده
نتیجه نهایی :استقلال1 -پیکان 0 | جباری ناجی استقلال شد + خلاصه بازی
نتیجه نهایی سپاهان 2 - ملوان 4 | ملوان صعود کرد + خلاصه بازی
تصاویر دیده نشده از کانون انفجار و آتش در بندر شهید رجایی +فیلم
روایت مردم حاضر در صحنه از لحظه انفجار در بندر شهید رجایی +فیلم
دستور وزیر بهداشت برای رسیدگی به مصدومان انفجار بندرعباس
برنج و مرغ در صدر گرانی ها قرار گرفتند
رکورد عجیب بازی جدید جی تی آی 6 ؛ ما فقط هشدار می‌دهیم!
خبر هدف قرار گرفتن محموله سوخت جامد کذب است
عزیمت برخی وزرا به هرمزگان
X
آگهی تبلیغاتی