نورنیوز- گروه بین‌الملل: بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به صورت معنا داری تلاش کرد که به عنوان اولین مسئول خارجی برای دیدار و گفت‌وگو با دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا به این کشور سفر کند. رابطه نتانیاهو و ترامپ را می توان به عنوان یکی از پرتنش‌ترین و در عین حال برجسته‌ترین روابط در تاریخ روابط رژیم اسرائیل و آمریکا مورد توجه قرار داد. در دور اول ریاست جمهوری ترامپ حمایت او از رژیم اسرائیل در زمینه‌های مختلف مانند انتقال سفارت آمریکا به قدس، حمایت از توسعه شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه باختری و به رسمیت شناختن حاکمیت رژیم اسرائیل بر بلندی‌های جولان و پیشبرد توافق ابراهیم ،موقعیت ویژه‌ای به نتانیاهو در عرصه سیاست داخلی اسرائیل بخشید. اما پس از پایان دوره ترامپ، رابطه این دو دچار تحولات جدیدی شد که به ویژه نتانیاهو را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.
نگاه به گذشته روابط ترامپ و نتانیاهو
در دوران ترامپ، نتانیاهو بیشترین حمایت‌ها را از آمریکا دریافت کرد. از تغییر سیاست‌های آمریکا در قبال رژیم اسرائیل تا طرح‌های مختلفی که در راستای منافع اسرائیل شکل گرفت، ترامپ رابه یکی از بزرگ‌ترین حامیان نتانیاهو تبدیل کرد. با این حال، رابطه میان آنها بدلایل مختلف شرایط همواری را سپری نکرده است. نخستین شکاف در رابطه این دو به مخالفت ترامپ با طرح الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به رژیم اسرائیل برمی‌گردد. نتانیاهو که امیدوار بود ترامپ از این طرح حمایت کند با مخالفت او روبه‌رو شد و این مسئله به ناامیدی نتانیاهو از ترامپ انجامید.
مسئله دیگری که موجب تردید نتانیاهو شد، توافق ابراهیم بود. ترامپ که با همراه نبودن امارات عربی متحده و بحرین با توافق ابراهیم، تلاش داشت کشورهای عربی بیشتری را به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل سوق دهد، برای پیشبرد این توافق اسرائیل را برای دادن امتیاز به کشورهای عربی تحت فشار قرار داد. نتانیاهو که از این روند ناراضی بود، ترجیح می‌داد آمریکا فشارهای بیشتری به کشورهای عربی وارد کند تا آنها به میز مذاکره بیایند، نه اینکه اسرائیل خود تحت فشار قرار گیرد.
موضوع مهم دیگری که به دلیل شخصیت مغرور و خود بزرگ بین ترامپ برای او تبدیل به کینه ای فراموش نشدنی از نتانیاهو شده، تبریک صریح و معنی دار نتانیاهو به بایدن در انتخاباتی بود که ترامپ شکست خورد. ترامپ توقع داشت به دلیل ادعای تقلب در انتخابات، نتانیاهو تبریک نگوید، ولی او به گونه دیگری رفتار کرد.
ترامپ جدید و تغییرات استراتژیک
در دوره جدید، ترامپ که دیگر نمی‌تواند در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شود، تمایل دارد میراثی تاریخی از شکوفایی اقتصاد آمریکا از خود به جای بگذارد. او از کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها به عنوان اولویت‌های اصلی خود یاد کرده و در این راستا تصمیم دارد که به جای سرمایه‌گذاری‌های سنگین در خاورمیانه، به سایر مسائل جهانی توجه کند. یکی از مهم‌ترین تغییرات در سیاست‌های ترامپ در قبال اسرائیل، عدم تمایل به ادامه کمک‌های مالی و نظامی گسترده به این کشور است.
نتانیاهو که به شدت نیازمند کمک‌های آمریکا برای بازسازی اقتصاد بحرانی اسرائیل پس از جنگ غزه است، با تغییر رویکرد ترامپ روبه‌رو است. ترامپ به هیچ وجه حاضر به ادامه حمایت‌های بی‌قید و شرط از اسرائیل نیست. این موضوع برای نتانیاهو که در داخل اسرائیل به شدت تحت فشار است و نیاز به موفقیت‌های بین‌المللی دارد، تهدید بزرگی محسوب می‌شود.
چالش‌های پیشروی نتانیاهو و ترامپ
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث ترس نتانیاهو از ترامپ جدید شده، نتایج جنگ ۱۵ ماهه غزه و باور عمومی نسبت به پیروزی حزب‌الله و حماس در این جنگ است. این پیروزی‌ها به قدری قدرتمند و تأثیرگذار بودند که اعضای تندرو کابینه نتانیاهو و بسیاری از نظامیان صهیونیست را از صحنه سیاست اسرائیل بیرون کرده است. این وضعیت نشان می‌دهد که نتانیاهو پس از ناکامی در جنگ غزه و همچنین بحران‌های داخلی ناشی از پرونده‌های فساد اقتصادی، به شدت نیازمند حمایت‌های بین‌المللی است.
دومین چالش بزرگ برای نتانیاهو به قرارداد امنیتی و نظامی میان آمریکا و اسرائیل برمی‌گردد که در اواخر دوران اوباما به امضا رسید. این قرارداد که تا سال ۲۰۲۸ اعتبار دارد، به اسرائیل کمک‌های مالی و نظامی فراوانی ارائه می‌دهد. اما با رویکرد جدید ترامپ در قطع کمک‌های مالی آمریکا به کشورهای مختلف، پایه‌های این قرارداد در حال سست شدن است.
چالش دیگری که ترامپ به همراه خود آورده، طرح جنجالی او برای کوچ اجباری فلسطینی‌ها از غزه به مصر و اردن است. این طرح که به شدت با مخالفت کشورهای عربی و فلسطینی‌ها روبه‌رو شده، نتانیاهو را در مورد افزایش فشار به او به وحشت انداخته است. نشست‌های شش‌جانبه وزرای خارجه کشورهای عربی و همچنین اعتراضات عمومی در مصر، نشان‌دهنده شکست این طرح ناپخته است که نتانیاهو را بیش از پیش در وضعیت دشواری قرار داده است.
ترامپ جدید و نگاه تازه به غرب آسیا
نگاه ترامپ جدید به غرب آسیا به‌طور کامل تغییر کرده است. او دیگر علاقه‌ای به درگیری‌های طولانی‌مدت در این منطقه ندارد و ترجیح می‌دهد که با وعده‌های اقتصادی همچون سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری عربستان سعودی در آمریکا ، تمرکز خود را بر روی چین و رقابت‌های جهانی معطوف کند. این تغییر رویکرد در سیاست خارجی آمریکا به معنای کنار گذاشتن توجه ویژه به اسرائیل و تحولات غرب آسیا است و این برای نتانیاهو که قصد دارد با حمایت ترامپ ضمن ایجاد بحران‌های جدید در منطقه موقعیت بشدت متزلزل خود را بازسازی کند خطری جدی است که هویت و موقعیت سیاسی او را در معرض نابودی قرار می‌دهد.
تغییر رویکرد ترامپ در قبال اسرائیل و سیاست‌های جدید او در قبال غرب آسیا، نتانیاهو را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. در حالی که ترامپ دیگر به دنبال جنگ‌های سیاسی و نظامی در این منطقه نیست و بیشتر بر مسائل اقتصادی تمرکز دارد، نتانیاهو که به شدت به حمایت‌های آمریکا نیاز دارد، احساس می‌کند که آینده سیاسی و هویت او تحت خطر قرار دارد. ترامپ جدید به هیچ وجه حاضر به حمایت از اسرائیل به شکل سابق نیست، و این مسئله می‌تواند تغییرات مهمی در آینده سیاست‌های اسرائیل و امنیت غرب آسیا به دنبال داشته باشد.