نورنیوز-پروه سیاسی: کُردها بعد از ۴۶ سال انتظار سرانجام در دولت وفاق ملی نه‌تنها معاونت ریاست‌جمهوری بلکه استاندار کُرد اهل سنت را نیز در تاریخ خود تجربه کردند که نتیجه و دستاورد همین نگاه دولت، انتخاب و انتصاب نخستین فرماندار زن کُرد اهل سنت در شهرستان دهگلان معروف به منطقه لیلاخ را به‌دنبال داشت.
خبر انتصاب و مراسم معارفه «سودابه ضرغام نژاد» در قامت نخستین زن فرماندار کُرد اهل سنت در روزهای پایانی مهرماه و آغاز آبان‌ماه پاییز، به‌کثرت سوژهٔ رسانه‌های داخلی و خارجی شد.
این اقدام نماینده عالی دولت در کردستان، اگرچه با مخالفت برخی از فعالان سیاسی در این شهرستان مواجه شد، اما بازتاب انتصاب یک زن کُرد اهل سنت در مقام فرماندار در تارنمای شبکه‌های مجازی و ویرال شدن این رخداد، جلوه‌ای از امیدآفرینی را در بین افکار عمومی نمود داد.
فرماندار دهگلان مشارکت زنان و مردان در مدیریت، تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری را مهم عنوان کرد و معتقد است که اگر او کارنامه‌ای درخشان در توسعه این شهرستان را رقم بزند، بدون تردید راه باریک اعتماد برای واگذاری سمت‌های کلان و میانی در شهرستان‌های کردستان بیشتر فراخ و هموارتر می‌شود و به‌همین دلیل، رسالت خود را به‌عنوان نخستین بانوی فرماندار، سنگین توصیف می‌کند.
ضرغام‌نژاد که در این مصاحبه خود را زاده محله چهارباغ سنندج در سال ۱۳۵۵ معرفی می‌کند؛ مشارکت دادن زنان در مدیریت‌های کلان کردستان و کشور در دولت وفاق ملی را می‌ستاید و معتقد است که ادامه این نوع جهان‌بینی دکتر پزشکیان و نخستین استاندار کُرد اهل سنت کردستان نه‌تنها موجب فزونی سرمایه انسانی، بلکه تحکیم سرمایه اجتماعی در بین بانوان جامعه نیز می‌شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفتوگوی(مکتوب) با سودابه ضرغام‌نژاد فرماندار دهگلان، دانش‌آموخته دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی است که مهمترین اقدام مدیریتی خود را افزون‌بر آسیب‌شناسی راهکارهای فرورفت سفره‌های زیرزمینی در دشت‌های ممنوعه با شناسایی و جلوگیری از حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق، نظارت علمی و کارشناسی بر حجم مصارف آب کشاورزی، تدوین سند چشم‌انداز توسعه این شهرستان در حوزه‌های صنعت، کشاورزی، اجتماعی و فرهنگی عنوان کرده است
خانم ضرغام‌نژاد، همچنان‌که مستحضرید نام شما به‌عنوان نخستین فرماندار کُرد اهل سنت در تاریخ ۴۶ساله جمهوری اسلامی در استان کردستان ثبت شد، از اینکه به‌عنوان نخستین بانوی کُرد در بالاترین سمت اجرایی دولت در شهرستان دهگلان منصوب شده‌اید، چه حسی دارید و آیا فکر می‌کردید روزی در سمت فرماندار به جامعه خدمت کنید؟
این انتصاب برای من نه‌تنها یک افتخار بزرگ است بلکه مسئولیتی سنگین نیز به‌همراه دارد. به‌عنوان نخستین فرماندار بانو در دولت جدید، در این سمت خطیر احساس می‌کنم نماینده امید به پیشرفت برای زنان و جوانان در جامعه هستم. من همیشه به خدمتگزاری مردم و جامعه‌ام و ارتقای وضعیت آنان فکر می‌کردم، امیدوارم بتوانم با همکاری همه افراد جامعه گام‌های مؤثری برای توسعه و پیشرفت دهگلان بردارم.
به‌نظرم اولین بودن در هر چیز و در هر کاری ذهنیت‌ها را نسبت به آن چیز شکل می‌دهد و این مسئولیت سنگینی است که من باید به‌درستی انجام دهم؛ چراکه باید طوری عمل کنم که بتوانم خط‌مشی مثبتی به انتخاب بانوان در پُست‌های مدیریتی در سطح بالا بدهم تا این امر هم توسط دولتمردان و هم توسط افکار عمومی پذیرفته شود که یک زن می‌تواند همانند یک مرد و چه‌بسا بهتر از مردان، عمل کند.
اگر این امر محقق شود، راه برای سایر زنان سرزمینم باز خواهد شد و خود بانوان هم به این خودباوری خواهند رسید؛ چراکه اگر من توانستم، پس آنها هم خواهند توانست. بی‌شک، اعتماد استاندار کردستان با آن نظر بلند و نگاه توسعه‌ای که دارند به کارآمدی و توانایی‌های بانوان سرزمینم و انتخاب آنها در پُست‌های مدیریتی، موجب امیدآفرینی اجتماعی و توسعه متوازن در حوزه سیاسی و اجتماعی خواهد شد. کمااینکه در این چند روز بعد از معرفی در سمت فرماندار، از نزدیک شاهد خوشحالی، مسرت و ابراز لطف هم‌استانی‌ها، هم‌میهنان، همکاران، مدیران و رؤسای ادارات، همه و همه، خصوصاً بانوان ایران زمین بودم.
شما به‌عنوان یک فرماندار زن چه ایده و برنامه‌هایی دارید که به نماد اعتماد دولت به بانوان در استان مبدل شوید؛ چون شما هم‌اکنون به‌عنوان نخستین زن فرماندار می‌توانید با عملکرد و جهان‌بینی مدیریتی این راه اعتماد استاندار را برای واگذاری سمت‌های مهم و کلان در کردستان بیشتر هموار کنید؟
اولویت اول من پیگیری جدی تخصیص آب برای توسعه زمین‌های کشاورزی پایاب سدهای موجود در شهرستان است. باتوجه‌به اینکه زمین‌های کشاورزی منطقه جزو دشت‌های ممنوعه استان است و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در آینده‌ای نه‌چندان دور سبب آسیب‌های زیست‌محیطی مثل فرونشست زمین خواهد شد، پس توجه به کاهش استفاده از آب‌های زیرزمینی از ضرورت‌های شهرستان است.
باتوجه‌به اینکه شهرستان قطب کشاورزی منطقه است، پیگیری توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی، توسعه گلخانه و کشت محصولات گلخانه‌ای در راستای افزایش بهره‌وری، صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب در حوزه کشاورزی، جایگزین کردن مقداری از زمین‌های زیرکشت محصولات پرآب بر مثل سیب‌زمینی با محصولات کم‌آب بر مثل ذرت علوفه‌ای، کلزا، زعفران و … با همکاری جهادکشاورزی باتوجه‌به اینکه بزرگترین شهرک صنعتی استان در دهگلان واقع شده است.
از برنامه‌های راهبردی من برای توسعه این شهرستان خواهد بود. همچنین، می‌توان به پیگیری رفع مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی، پیگیری تخصیص و جذب اعتبارات بانکی در راستای ایجاد اشتغال و رونق تولید، راه‌اندازی مجدد واحدهای تولیدی راکد و برگشت آنها به چرخه تولید، افزایش سرانه ورزشی و فرهنگی در شهرستان، برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های فرهنگی متناسب با زیست‌بوم منطقه، فرهنگسازی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی آبادانی روستاها و توجه ویژه به حل مشکلات روستاییان نظیر توسعه راه‌های روستایی، پیگیری اجرای هرچه سریعتر طرح هادی در روستاها، مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی و … اشاره کرد.
اهداف من در حوزه بانوان حمایت از اشتغال و کارآفرینی بانوان با ارائه تسهیلات بانکی مشاغل خانگی اشتغال پایدار روستایی و … توسعه صندوق‌های خُرد، حمایت از زنان روستایی با همکاری بخش ترویج جهادکشاورزی، توانمندسازی و حمایت از زنان بی‌سرپرست، خودسرپرست و بدسرپرست و ارائه مشاوره‌های تخصصی و دوره‌های آموزشی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی با همکاری و حمایت دفتر امور اجتماعی استانداری، افزایش سرانه ورزشی بانوان، راه‌اندازی بازارچه عرضه محصولات مشاغل خانگی و ایجاد اشتغال پایدار است.
خانم ضرغام‌نژاد، هم‌اکنون در شهرستان دهگلان، نماینده عالی دولت و به تعبیری رئیس‌جمهور آن شهرستان محسوب می‌شود، آیا در نظر دارید که از زنان در مسئولیت دستگاه اجرایی آن شهرستان استفاده کنید؟
البته، چراکه نه. در راستای تحقق گفتمان دولت وفاق ملی درصورتی‌که از بانوان شاغل در شهرستان فردی کارآمد و توانمند در ادارات حضور داشته باشد، حتماً از تجارب و توانمندی‌هایش در پست‌های مدیریتی شهرستان استفاده خواهم کرد.
رئیس‌جمهور با انتصاب وزیر راه‌وشهرسازی و سخنگوی دولت ثابت کرد که زنان سرمایه‌های مهم اجتماعی جامعه در مدیریت‌های کلان هستند؛ اما هنوز شماری از مدیران در کشور و استان‌ها، از زاویه‌دید مردسالاری به جهان مدیریت زنان نگاه می‌کنند. بفرمایید که از زمان انتصاب شما در سمت فرماندار تاکنون با هژمونی این نگاه در سطح شهرستان مواجه شده‌اید؟
اگر قرار بر این باشد در یک جمله بیان کنم، باید بگویم نه؛ چون در فرهنگ ما کُردها در همه سطوح اجتماعی و اقتصادی زنان دوشادوش مردان مشغول به فعالیت بوده و هستند و در این مدت بشخصه با چنین مشکلی روبه‌رو نبودم. از زمانی که من در فرمانداری مشغول به کار شدم، به‌جز ابراز خوشحالی، مسرت و آرزوی موفقیت از سوی مردم و اعلام همکاری همه‌جانبه از طرف مدیران کل و رؤسای ادارات، نهادها و دستگاه‌های اجرایی استان و شهرستان چیزی ندیدم.
اما باید به این امر هم واقف باشیم که متأسفانه هنوز در برخی مناطق و سطوح مدیریتی نگرش مردسالارانه نسبت به توانمندی و قابلیت‌های زنان وجود دارد و این نگرش می‌تواند مانع پیشرفت و مشارکت فعال زنان در عرصه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری شود که با فرهنگسازی و برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، معرفی الگوهای موفق زن در مدیریت و …، باید به‌تدریج این نگرش‌ها و رویکرد تغییر کند و جامعه به‌سمت پذیرش و حمایت از نقش زنان در مدیریت حرکت کند. این تغییر نه‌تنها به‌نفع زنان است بلکه به توسعه پایدار اجتماعی و سیاسی و پیشرفت جامعه نیز کمک می‌کند؛ چراکه از منظر جامعه‌شناسی اعتماد به زنان در دولت وفاق ملی یک اقدام تاریخی ماندگار برای پایان دادن به سکانس همیشه تلخ نگاه جنسیتی در جامعه است.
هنوز شماری از مردان مدیر ما بر این باورند که زن باتوجه‌به داشتن روحیه عاطفی و احساسی، برای سمت‌های قاضی، وزیر، استاندار و فرماندار مناسب نیست. این درحالی است که سال‌ها صدراعظم موفق و معروف کشور آلمان یک زن بود، چه پاسخی منطقی و علمی برای اصلاح و حذف این نوع نگاه غلط و سنتی مدیران مرد که در سطح کلان کشور و استان نیز تصمیم‌گیر هستند، دارید؟
اساساً این دیدگاه سنتی باتوجه‌به فراهم شدن ارتقای توسعه فردی که برای بانوان در سایه‌سار نظام مقدس جمهوری اسلامی فراهم شده، به‌نظر بنده مردود و غیرواقع‌بینانه است. زنان نیمی از بدنه جامعه را تشکیل می‌دهند؛ نیمه‌ای که می‌تواند اثرگذاری قابل‌توجهی روی نیمه دیگر، یعنی مردان، داشته باشد. برای اصلاح نگرش‌های اشتباه و سنتی نسبت به توانمندی‌های زنان در سطوح مدیریتی نیاز است به اهمیت تنوع جنسیتی و تأثیر مثبت آن بر عملکرد سازمان‌ها توجه شود. تحقیقات علمی نشان می‌دهد زنان هم به‌اندازه مردان قابلیت‌های رهبری و مدیریتی دارند و معمولاً در مهارت‌های ارتباطی، همدلی و حل تعارض قوی‌تر هستند.
وجود زنان در موقعیت‌های رهبری می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری و افزایش خلاقیت کمک کند و مثال‌هایی از زنان موفق مانند آنگلا مرکل نشان‌دهنده این واقعیت است که زنان می‌توانند در نقش‌های مدیریتی مؤثر باشند. همچنین، برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدیران مرد، درباره اهمیت تنوع جنسیتی و تدوین سیاست‌های حمایتی برای ارتقای بانوان در مشاغل مدیریتی می‌تواند به تغییر نگرش‌ها کمک کند و معرفی زنان موفق و تجربیات آنان در سطوح مدیریتی می‌تواند به‌عنوان شاهدی بر توانمندی‌های آنان عمل کند و به‌تدریج فضای حمایتی برای ایجاد فرصت‌های برابر فراهم آورد. الحمدلله دولت وفاق ملی در حال ساختارشکنی و از بین بردن نگاه جنسیتی در مقوله توانمندی، کارآمدی و واگذاری مدیریت‌های کلیدی است و این موجب امیدآفرینی در سطح جامعه شده است.
در یک جمله شکل و رنگ زندگی قبل از فرماندار و بعد از ابلاغ حکم فرماندار را تعریف کنید؟
یک زندگی پویای هدفمند با حس مسئولیت بیشتر.
زیباترین تصویر ذهنی شما در مقام نخستین فرماندار زن کُرد اهل سنت در کردستان؟
تصویری از یک جامعه پویا و هم‌بسته که در آن زنان و مردان به‌طور برابر مشغول به فعالیت‌اند و به یک اندازه در فرایند برنامه‌ریزی،تصمیم‌گیری و مدیریت، مشارکت دارند. و آرزوی من، جهانی بدون جنگ، فقر و فلاکت و ایرانی قدرتمند، توسعه‌یافته و مستقل است.
بحرانی‌ترین مشکل حال حاضر دهگلان که موجب دغدغه‌مندی،خانم ضرغام‌نژاد در سمت فرماندار شده است؟
اصلی‌ترین دغدغه‌ام اشتغال، معیشت و رفع مشکلات اقتصادی مردم است. اما بر این باورم که یکی از بحرانی‌ترین مشکلات منطقه کمبود آب و مدیریت منابع آبی است؛ این مشکل به‌ویژه در مناطق روستایی و کشاورزی مهم و حائز اهمیت است. تغییراقلیم، خشکسالی‌های مکرر و استفاده ناپایدار از منابع آبی منجر به کاهش سطح ایستایی آب‌های زیرزمینی شده و هرساله به عمق چاه‌های آب افزوده می‌شود که در آینده‌ایی نه‌چندان دور شاهد لم‌یزرع شدن بخش عظیمی از زمین‌های کشاورزی منطقه و فرونشست زمین خواهیم بود.
بنابراین، پیگیری جدی تخصیص آب از سدهای موجود برای جلوگیری از استخراج بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و تبعات خسارت‌بار زیست‌محیطی ناشی از آن و تبدیل زمین‌های دیم به زمین آبی است. باتوجه‌به اینکه زمین‌های کشاورزی منطقه جزو دشت‌های ممنوعه استان است و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در آینده‌ای نه‌چندان دور سبب آسیب‌های زیست‌محیطی مثل فرونشست زمین خواهد شد. پس توجه به کاهش استفاده از آب‌های زیرزمینی از ضرورت‌های شهرستان است.
باتوجه‌به اینکه شهرستان قطب کشاورزی منطقه است توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی، توسعه گلخانه و کشت محصولات گلخانه‌ای در راستای افزایش بهره‌وری، صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب در حوزه کشاورزی، جایگزین کردن مقداری از زمین‌های زیرکشت محصولات پرآب بر مثل سیب‌زمینی با محصولات کم‌آب‌بر مثل ذرت علوفه‌ای، کلزا، زعفران و … با همکاری جهادکشاورزی از برنامه‌های مهمی است که باید برای آن تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری علمی انجام داد.
خانم ضرغام‌نژاد چقدر نقدپذیر است و نقد مردم و رسانه‌ها را تاب می‌آورد؟
با نقد صادقانه، سازنده و ارائه راهکار برای رفع مشکل کاملاً موافقم و گوش‌هایی شنوا دارم.
مهمترین واژه یا عبارتی که خانم ضرغام‌نژاد در زندگی از آن متنفر است و اگر این رفتار را از مدیران زیرمجموعه خود در شهرستان ببیند، به‌شدت برخورد خواهد کرد؟
عدم صداقت و نداشتن انضباط مالی و همچنین، عدم پاسخگویی یا سهل‌انگاری؛ چراکه این واژه‌ها نمایانگر عدم تعهد و مسئولیت‌پذیری هستند که می‌تواند به عملکرد ضعیف و بی‌توجهی به نیازهای جامعه منجر شود. قبل از هرچیز هم مردم‌داری و تکریم ارباب رجوع برایم اهمیت دارد.
نخستین فرماندار زن کُرد اهل سنت شهرستان دهگلان در دولت چهاردهم، کجا به دنیا آمده است؟ چه سالی؟ مدرک تحصیلی و تجربه مدیریتی او در طول دوران خدمت چه بوده است؟
سال ۱۳۵۵ در شهر سنندج محله چهارباغ به دنیا آمدم، رشته تحصیلی من در مقطع کارشناسی مهندسی کشاورزی شاخه زراعت و اصلاح نباتات بود و مقطع کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی شاخه زراعت و مقطع دکترا هم فیزیولوژی گیاهان زراعی دارم. در حوزه تجربه کاری نیز در دی‌ماه سال۱۳۸۶ در استانداری کردستان به‌عنوان کارشناس برنامه‌ریزی کشاورزی در دفتر هماهنگی امور اقتصادی شروع به فعالیت کردم. بعد از پست کارشناسی، کارشناس مسئول امور اقتصادی، رئیس گروه هماهنگی امور اقتصادی بودم.
به گزارش روزنامه «پیام ما»، بعد از اینکه دفتر حمایت از اشتغال و سرمایه‌گذاری از دفتر هماهنگی امور اقتصادی منفک شد، رئیس گروه اشتغال و سرمایه‌گذاری شدم. از سال ۱۳۹۹ معاون برنامه‌ریزی و توسعه فرمانداری شهرستان سنندج بودم و سعادت این را داشتم که با سه فرماندار در همین سمت همکاری داشته باشم. از اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ نیز معاون مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری بودم.