نورنیوز- گروه اقتصادی: آمار منتشر شده از طرف بانک مرکزی نشان می‌دهد که کارمندان بانکی بخش قابل توجهی از تسهیلات سال گذشته را به خودشان اختصاص داده‌اند. براساس این آمار، 29 بانک و موسسه اعتباری در سال گذشته بیش از 91 هزار میلیارد تومان به کارکنان خود وام داده‌اند که حدود 10 برابر بیشتر از سرانه پرداختی به شاغلین کشور است.
مطابق با آمار، کل تسهیلات پرداختی در سال 1402 حدود 5646 هزار میلیاردتومان بود که 1034هزار میلیارد تومان از آن به خانوارها و مابقی به صاحبان کسب و کار(حقیقی و حقوقی) تعلق گرفته است. بنابراین تسهیلات پرداختی به کارکنان بانکی معادل 1.6 درصد از کل تسهیلات و 8.9 درصد از تسهیلات پرداخت شده به خانوارها بوده است.
سهم بالای کارکنان بانکی از تسهیلات سال 1402 درحالی است که صنعت بانکداری با حدود 210 هزار نفر نیروی کار، کمتر از 0.8 درصد از جمعیت فعال و 0.85 درصد از کل شاغلین کشور را دراختیار دارد. به این ترتیب می‌توان نشان داد که به ازای هر فرد شاغل دربانک‌ها در سال 1402 بالای 10 برابر بیشتر از سایر شاغلین کشور تسهیلات پرداخت شده است.
این مقایسه نشان می‌دهد که عملکرد بانک‌ها در پرداخت تسهیلات با وظایف قانونی آنها مطابقت ندارد و حتی اگر برخی رسانه‌ها تسهیلات پرداختی به کارکنان بانکی را مطابق با آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های بانک‌مرکزی بدانند، بازهم نمی‌توان رویه موجود را پذیرفت. چرا که ارقام پرداختی به کارکنان بانکی درمقایسه با سایر شاغلان کشور تبعیض آمیز و مغایر با عدالت است. این نوع از پرداخت تسهیلات درجهت رشد و رونق اقتصادی نخواهد بود و عموما به سرمایه گذاری در بخش مولد اقتصاد کمکی نمی‌کند.
بانک مرکزی به تازگی، در اجرای قانون بودجه سال 1402 ، گزارش مجموع مبالغ پرداخت شده (اصل وام به همراه سود) بانک‌ها و موسسات اعتباری به کارکنان، مدیران و اعضای هیئت مدیره آنها در سال ۱۴۰۲ را به صورت تفکیکی منتشر کرده است.
بررسی آمار سال 1402نشان می‌دهد، در این سال بانک ملی به ازای هر کارمند خود بیش از 333 میلیون و 940هزار تومان تسهیلات پرداخت کرده است. همچنین سرانه تسهیلات در پست بانک ایران حدود 425 میلیون و 880 هزار تومان، بانک مسکن حدود 327 میلیون و 800 هزار تومان، بانک کشاورزی حدود 354 میلیون و 950 هزار تومان و بانک توسعه صادرات حدود 602 میلیون و 940 هزار تومان بوده است. سرانه تسهیلات بانک صنعت و معدن نیز حدود 368 میلیون تومان برآورد شده است.
این ارقام درحالی به ثبت می‌رسد که مانده مطالبات برخی بانک‌ها از کارکنانشان به مراتب بالاتر از تسهیلات پرداختی به آنها است. برخی بانک‌ها نیز در صورت های مالی خود از برداشت های غیر مجاز کارمندان در شعب استانها خبر داده اند. به عنوان مثال در صورت‌های مالی پست بانک ایران ذکر شده است که بخشی از مانده مطالبات بانک از کارکنان به برداشت‌های غیرمجاز کارمندان در سنوات قبل مربوط بوده است. این اتفاق تنها نمونه ای از نتایج فاجعه بار نظارت ضعیف بانک مرکزی برعملیات بانکی در شعب بانک‌ها طی چهاردهه گذشته است.
بده بستان بانکی‌ها با بانک همسایه
ارقام منتشر شده درمورد پرداخت تسهیلات به کارمندان و سهم بالای آنها از منابع اعتباری کشور تنها بخشی از رانت موجود در سیستم بانکی را نشان می‌دهد و اگر میزان تسهیلاتی را که کارمندان بانکی از سایر بانک‌ها اخذ می‌کنند نیز در نظر بگیریم؛ سهم بانکداران از اعتبارات به مراتب بالاتر خواهد رفت. درحال حاضر ارقام تسهیلات پرداخت شده هر بانک به کارمندان شاغل در سایر بانک‌ها منتشر نمی‌شود؛ اما مشاهده شده است که کارمندان بانکی با هم صنفی‌های خود بده بستان می‌کنند و درقبال پرداخت تسهیلات به بانک همسایه، از آنها تسهیلات می‌گیرند.
ازطرفی درحال حاضر مبلغ تسهیلات پرداختی به همسر و فرزندان تحت تکفل کارکنان بانکی افشا نمی‌شود که درصورت افشای آن می‌توان برآورد دقیق‌تری از سهم بانکداران از تسهیلات بانکی ارائه داد. مطابق با ماده 13 آیین نامه پرداخت تسهیلات به کارکنان موسسات اعتباری، میزان و شرایط اعطای تسهیلات به همسر و فرزندان تحت تکفل کارکنان از جمله نرخ سود و کارمزد، مدت زمان بازپرداخت، دوره تنفس، وثایق دریافتی و وجه التزام تأخیر تأدیه دین، مطابق با ضوابط مقرر در خصوص سایر مشتریان مؤسسه اعتباری می‌باشد. این آیین نامه بانک ها را موظف کرده است که جزئیات تسهیلات اعطایی به کارکنان را در سامانه سمات بانک مرکزی درج نمایند و در یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی نیز این تسهیلات باید به صورت یک یادداشت مستقل افشا شود.
نورنیوز