نورنیوز- گروه اجتماعی : در دو سه سال اخیر بازار لاستیک دستخوش تلاطم شده و با دو نرخی شدن آن بسیاری از مردم که توان خرید لاستیک به قیمت آزاد را ندارند سراغ سهیمه های دولتی رفتند. سهیمه هایی که در سال دو بار به هر خودرو اختصاص پیدا می کند. ولی در لاستیک های پرمصرف رینگ 13 و 14 این موضوع فرق می کند و به دلیل عدم افزایش قیمت آن و سود آور نبودنش برای تولید کننده عرضه آن در بازار محدود شده است. در این میان اختصاص ارز برای وارد کردن تایر چینی و هندی جهت آرام کردن این بازار راهکاری تکراری است که مسئولان دولتی سال گذشته پیش گرفتند . نمونه آن نیز سال گذشته در ماجرای بازار شیر خشک اتفاق افتاد و بعد از اختصاص پیدا نکردن ارز برای خرید مواد اولیه به تولید کننده ها پروژه واردات شیر خشک از کشور ترکیه کلید خورد . اما به اعتقاد کارشناسان تنها راه آرام کردن بازار لاستیک خودرو اختصاص ارز به تولید کنندگان برای وارد کردن مواد اولیه و ساماندهی شبکه توزیع آن است؛ شبکه ای که هر روز با معرفی سامانه جدید و ثبت در خواست و مشکلات زیرساخت های اینترنتی باعث سردرگمی بیشتر متقاضیان لاستیک می شود.
65 سال قدمت
اولین کارخانه تولید تایردر ایران در سال 1337 با سرمایه گذاری یک شرکت امریکایی تحت عنوان شرکت کیان تایر برای تولید انواع تایر با ظرفیت اسمی 8000 تن در سال تاسیس شد. پس از انقلاب در سال 1380 نام این شرکت به لاستیک البرز تغییر یافت. شرکت ایران تایر نیز در سال 1342 با همکاری و سرمایه گذاری شرکت GENERAL TIRE جهت تولید انواع تایر بایاس نخی تاسیس شد. شرکت لاستیک دنا نیز در سال 1353 با سرمایه گذاری شرکت BRIDGESTONE ژاپن تولید تایرهای سواری بایاس و رادیال نخی را آغاز کرد. همچنین شرکت لاستیک پارس در سال 1355 با همکاری و سرمایه گذاری شرکتPIRELLI ایتالیا با برنامه تولید انواع تایرهای کشاورزی ، سنگین ، نیمه سنگین و سواری فعالیت خودرا آغاز نمود.
در حال حاضر 10 شرکت تولیدی لاستیک مورد نیاز خودروهای سواری و باری را تولید می کنند. طی چند سال اخیر بازار لاستیک دستخوش تلاطم شده است. این واقعیتی است که برخی از آپارتی ها آن را تایید می کنند . یکی از آنها به نور نیوز می گوید متاسفانه لاستیک به نرخ دولتی بسیار کمیاب است و وقتی به سایت های فروش اینترنتی مراجعه می کنی با جمله موجود نیست مواجه می شوید. از طرف دیگر فاصله قیمت لاستیک آزاد با دولتی زیاد است و کسانی که توان خرید ندارند به همان لاستیک های کهنه اکتفا می کنند. لاستیک های کهنه خطرات زیادی را نیز به همره دارد و می‌تواند به منجر به واژگونی خودرو خطرات جانی برای سرنشینان شود. به همین دلیل برخی از صاحبان خودروها به دنبال خرید لاستیک دست دوم هستند و از ما می خواهند که لاستیک دست دوم با قیمت مناسب برای آنها پیدا کنیم.
تولید با مصرف برابر نیست
به گفته مسئولان اتاق اصناف و اتحادیه لاستیک شرایط توزیع لاستیک نسبت به بهمن و اسفند سال گذشته بهتر شده است و مردم با ورود به سامانه جامع تجارت اقدام به پیش ثبت نام لاستیک به قیمت مصوب می کنند و با مراجعه به نمایندگی های فروش و ثبت درخواست می توانند لاستیک به قیمت مصوب بگیرند. سال گذشته بود که کمبود لاستیک در بازار بخصوص لاستیک رینگ 13 ، 14 و 15 مشکلات زیادی را برای مردم به وجود آورد. صف های طولانی مقابل نمایندگی های فروش و کمبود لاستیک رینگ های پرمصرف مثل پراید و تیبا نارضایتی های زیادی را در پی داشت. از سوی دیگر احتکار لاستیک و دونرخی شدن آن باعث شد تا بازار تایر خودروهای سواری با مشکلات زیادی مواجه شود. تعداد لاستیک های قاچاقی که سال گذشته کشف شد به اندازه ای بود که اگر همه آنها در بازار توزیع می شد مشکل کمبود لاستیک حل می‌شد.
کمبود لاستیک سواری بخصوص رینگ 13 موضوعی است که سخنگوی انجمن صنعت تایر نیز در گفت و گو با نور نیوز آن را تایید کرده و می گوید:« قیمتی که برای رینگ سیزده مصوب شده بود عادلانه نبود و به‌خاطر همین نه تولیدکنندگان رغبتی به افزایش تولید لاستیک رینگ 13 داشتند و نه واردکنندگان رغبت به وارد کردن . به همین دلیل میزان تولید با درخواست برای مصرف همخوانی نداشت و این لاستیک کمیاب شده بود. اما امسال بازنگری در قیمت انجام گرفت و مشکلی در تولید تایر رینگ 13 نخواهیم داشت.»
مصطفی تنها با تاکید بر اینکه امسال با افزایش ظرفیت تولید کارخانه های تولیدی مشکلات کمبود لاستیک برطرف خواهد شد به نور نیوز گفت: «کارخانجات تولید کننده تایر توانایی افزایش تولید و تامین همه لاستیک های مورد نیاز داخل را دارند. تا یک ماه و نیم قبل مشکل تامین ارز برای خرید مواد اولیه داشتیم که خوشبختانه این ارز تخصیص پیدا کرد ولی نکته مهم تامین منابع ارزی و انتقال ارز به حساب فروشنده است . تا زمانی‌که ارز به حساب فروشنده واریز نشود به ما مواد اولیه نمی‌دهند . مشکلی که سال گذشته داشتیم مربوط به تعرفه پایین برای واردات لاستیک هندی و چینی و همچنین لاستیک خودروهای باری بود و این درحالی بود که برای تولید لاستیک ارز نیمایی به کارخانه های تولیدی اختصاص دادند و این ناعدالتی باعث شده بود که تولید کننده ها متضرر شوند. اما خوشبختانه امسال ارز تخصیصی برای واردات تایر باری و اتوبوسی به‌صورت نیمایی درآمد و ارز دولتی برداشته شد.»
سخنگوی انجمن صنعت تایر از افزایش 20 درصدی تولید لاستیک در سالجاری هم خبر داد و گفت : «ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم که امسال، هم در تولید لاستیک سواری و هم باری افزایش تولید داشته باشیم. سال گذشته 21 میلیون و 500 هزار حلقه لاستیک سواری در کشور تولید شد که قرار است امسال این تعداد به 25 میلیون و 500 هزار حلقه برسد. این قول را به مصرف‌کننده‌ها می‌دهیم که اگر مشکلی برای ما پیش نیاورند مسئله تایر سواری در بازار را حل خواهیم کرد . با سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام‌شده و ماشین‌آلات جدیدی که خریداری شده و به ظرفیت خواهد رسید تا آخر شش ماهه اول افزایش ظرفیت تولید تایرهای سواری خواهیم داشت و به 25 میلیون حلقه خواهد رسید. همچنین تا آخر سال ظرفیت به‌صورت چشمگیر افزایش خواهد داشت تا معادله معکوس شود. یعنی 70 درصد نیاز کشور در همین داخل تأمین شود. تا دو سال پیش یک سوم نیاز به لاستیک در کشور از طریق تولیدات داخل و دو سوم هم از طریق واردات تامین می‌شد؛ امسال اما برای تولید تایرهای سواری ما ظرفیت‌مان را حداقل در 6 ماهه اول بالغ بر 40 هزار تن افزایش خواهیم داد. این برنامه برای تولید تایرهای باری هم وجود دارد و اگر ارز کافی به موقع به تایرسازان تخصیص یابد، قرار است تا آخر سال دوسوم نیاز کشور در داخل تولید و یک سوم از طریق واردات تامین شود.»
وی افزود: «پیش‌بینی می‌شود در سال جدید تقاضا برای لاستیک رشد کند و به حدود 26 میلیون حلقه برسد. طبق وعده‌های خودروسازان قرار است امسال خودروهای جدید وارد بازار شوند و از آنجایی که هر خودرو جدید به 5 حلقه تایر نیاز دارد، اگر در مجموع در سال جاری یک میلیون خودرو تولید شود، ما باید 5 میلیون حلقه لاستیک مازاد بر نیاز تولید کنیم؛ بر همین اساس ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تولید تایر به 30 میلیون حلقه برسد که ازاین تعداد 25 میلیون و 500 هزار حلقه لاستیک سواری خواهد بود.»
قیمت های دستوری و توزیع نامتوازن
یکی از مهمترین مشکلات تولید کنندگان تایر قیمت های دستوری و مصوبی است که باعث افزایش قیمت لاستیک می شود. 7 اردیبهشت ماه جمال میرزایی رئیس انجمن صنفی تولید کنندگان لاستیک با بیان اینکه مواد مصرفی لاستیک با قیمت آزاد محاسبه و خریده می‌شود گفت قیمت گذاری دستوری باعث افزایش قیمت لاستیک در بازار می‌شود. در صنعت تایر 10 تولید کننده داخلی داریم، و همان طور هم که می‌دانید واردات هم با نظر وزارت صمت انجام می‌شود. بیش از آن چه که مورد نیاز بوده واردات تولید انجام شده است . چون مشکلی در کشور نداریم و رقابت هم در کشور وجود دارد، قاعدتاً باید قیمت گذاری آزاد باشد تا ما بتوانیم هم رقابت سالمی داشته باشیم و هم مصرف کننده بتواند بر اساس نیاز خودش کالای مورد نظر خودش را تامین کند. از شهریور سال گذشته ارز ترجیحی از صنعت تایر حذف شد و ما کلیه مواد را به نرخ ارز نیمایی که تنها ارز شناخته شده کشور و بانک مرکزی است خرید می‌کنیم و از آن طرف خیلی از مواد اولیه داخلی هم متاسفانه به نرخ ارز غیر رسمی معامله می‌شود، خیلی از موارد، پتروشیمی‌ها و مواد متناسب با صنعت تایر نیز به نرخ آزاد محاسبه می‌شود. نرخ سودی را که سازمان حمایت برای صنعت تایر مشخص کرده است ۱۷ درصد میانگین سود صنعت است. ما می‌گوییم این نرخ، مبنای محاسبه ما باشد و ما بتوانیم در انجمن نرخ تایر را مشخص کنیم.
محسن محمدی حسنلویی کارشناس اقتصادی برخلاف نظرات مسئولان انجمن تولید کنندگان لاستیک مشکل کمبود لاستیک را در عرضه آن می داند. او باتاکید بر اینکه کمبود تولید لاستیک نداریم گفت مشکل ، بحث عرضه است و فرآیند نظارت بر عرضه. وقتی که شما به بازار می‌روید می‌بینید در انبار‌ها یا مغازه هایشان لاستیک وجود دارد ، ولی عرضه نمی‌کنند یا می‌روید در انبار‌هایی مثلا چند هزار حلقه لاستیک پیدا می‌شود نشان دهنده این است که عرضه مشکل دارد.
دی ماه سال گذشته جمال میرزایی، رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران نیز اعلام کرد: کاهش عرضه تایر ارتباطی با تولید ندارد؛ بلکه سیاست‌های مربوط به توزیع این کالاست که عرضه را با اختلال روبه‌رو کرده است. سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان سهم سود در فرآیند توزیع لاستیک برای عمده‌فروش‌ها را 3 درصد و برای خرده‌فروش‌ها 12 درصد تعیین کرده است. عمده‌فروشان این سهم 3 درصدی را نمی‌پذیرند و خود به خرده‌فروشی روی آورده‌اند. در پی این امر تعداد واحدهای خرده‌فروشی تایر کاهش پیدا کرده و این به کندی جریان توزیع لاستیک در کشور انجامیده است.
لاستیک چینی و هندی
بررسی لاستیک های وارداتی نشان می دهد که بسیاری از آنها از هند و چین وارد می شود و این درحالی است که تا چند سال قبل بخشی از تایرهای بازار از کشورهای ژاپن و یا آلمانی بود. بااین حال تولید کنندگان لاستیک داخلی معتقدند که کیفیت لاستیک های تولید داخل به مراتب از لاستیک های چینی و هندی بالاتر است. مصطفی تنها سخنگوی انجمن تولیدکنندکان تایر با اشاره به اینکه لاستیک های تولید داخل استانداردهای اجباری و حتی بسیاری از استانداردهایی که در دنیا وجود دارد را رعایت می کنند گفت: در سه سال گذشته از سازمان استاندارد خواسته شد تا استاندارد تایرها را ارتقا بدهند و سختگیری بیشتری داشته باشند چون تایر غیراستاندار جان سرنشینان خودرو را به خطر می اندازد. با اطیمنان اعلام می‌کنم که تایرهای تولید داخل به مراتب با کیفیت تر از تایرهای چینی و هندی هستند.
نورنیوز