نورنیوز – گروه فرهنگی: سالی نیست که داغی از اهالی فرهنگ و فکر و قلم بر دل ایران و ایرانی ننشیند. اندوه فراق نزدیکان و آشنایان و خویشان به کنار، با غم فقدان بزرگان معنا و معرفت چه باید کرد. مرگ، به هر جا ناخنک می زند و از هر سفره ی زندگی سهم دارد. به خرمن اهل علم همان مقدار دست می برد که به انبار مردم عادی. فیلسوفان گفته اند که مرگ، به عادلانه ترین شکل ممکن نصیب هر جانداری می شود بی آنکه از علم و مال و سن و نژاد و نَسَب کسی بپرسد.
به قول زنده یاد پروین:
هرکه باشی و به هرجا برسی
آخرین منزل گیتی این است
آدمی هرچه توانگر باشد
چو بدین نقطه رسد مسکین است
اندر آنجا که قضا حمله کند
چاره تسلیم و ادب تمکین است
ناشکیبی بر مرگ عزیزان و بزرگان، قبیح نیست. کسی که از زمره مفاخر فکر و فرهنگ باشد و پس از عمری دانش اندوزی و معرفت آموزی، روی در خاک نهد و خرقه سبک کند جای خالی اش اشک را به چشم و اندوه را به دل می آوَرَد اما خوی آدم این است که به هرچیز از جمله مرگ و فقدان عادت می کند. صائب تبریزی فرمود:
نقش پای رفتگان هموار سازد راه را
مرگ را داغ عزیزان بر من آسان کرده است
با اینهمه داغ بزرگان را به سادگی نمی توان بر خود هموار کرد. آنها ذخیره های معنا و نیروگاه های روشنا و گرما در جهان سرد و ستم بار ما هستند. حتی مرد یگانه ای مثل مولانا جلال الدین هم در فراق و فقدان عارف بزرگی همچون سنایی غزنوی فرمود:
گفت کسی خواجه سنایی بِمُرد
مرگ چنین خواجه نه کاریست خُرد
کاه نبود او که به بادی پرید
آب نبود او که به سرما فِسُرد
شانه نبود او که به مویی شکست
دانه نبود او که زمینش فشرد
گنجِ زری بود در این خاکدان
کو دو جهان را به جُوِی میشمرد
با این حساب، سبز کردن یاد بزرگانی از عرصه فکر و فرهنگ و قلم ایران امروز، شاید وظیفه ای انسانی و ملی برای همه مشتاقان و مخاطبان باشد. در سال 1402 جمعی از رجال نامدار و نامیرای فرهنگ ایران، زندگی دوم خود را آغاز کردند و در جهان معنا منزل گزیدند. این گزارش مختصر یادکردی از این بزرگان افتخارآفرین است که عمر را نذر قلم زدن و فرهنگ آفریدن کردند. در این گزارش، نام این مفاخر فرهنگی به ترتیب زمان درگذشت شان از فروردین تا اسفند خواهد آمد.
1.احمد سمیعی گیلانی( 2 فروردین)
هنوز قند نوبهار و شیرینی نوروز در کام ها آب نشده بود که در دومین روز فروردین خبر آمد کسی که به "پدر ویرایش ایران" شهرت داشت در گذشته است. احمد سمیعی گیلانی، نویسنده،مترجم و ویراستار صاحب سبک و عضوپیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی سال 1299 در تهران به دنیا آمد اما اصالتی گیلانی داشت. فرانسه و انگلیسی را در حد کمال می دانست و آثار شاخصی را به فارسی ترجمه کرد. افزون بر این، او جمع زیادی از بهترین ویراستاران زبان فارسی را تعلیم داد و سطح ویرایش را چندین درجه به جلو برد.
2.پرویز اذکایی (25 فروردین)
پرویز اذکایی معروف به سپیتمان، ۱۸ فروردین ۱۳۱۸ در همدان زاده شد. او پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ بود. وی تحصیلات خود را در همدان و تهران و سپس در دانشگاه منچستر انگلستان گذراند. مطالعات وی بهطور عمده در تاریخ و فلسفه بود. در رشتههای کتابشناسی و رجالشناسی و تاریخ علم نیز تألیفات فراوانی داشت. بیش از ۵۰۰ عنوان اثر اعم از کتاب، رساله یا مقاله از وی طبع و نشر شده، که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی، و مابقی گفتارهای بلند و کوتاه در دائرةالمعارفها و نشریات معتبر است.
3. عماد افروغ ( 25 فروردین)
عماد افروغ ۲۶ دی ۱۳۳۶ نویسنده، جامعهشناس، استاد دانشگاه و سیاستمدار اصولگرا ایرانی، 26 دی 1336 به دنیا آمد و به دلیل عارضه قلبی ناشی از عوارض بیماری سرطان، بامداد جمعه ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ در سن ۶۵ سالگی درگذشت. این جامعه شناس شاخص و صاحب سبک،آثار فراوانی را تألیف و ترجمه کرد و دانشجویان زیادی را پرورش داد.
4.عدنان غریفی (4 اردیبهشت)
عدنان غریفی در۱۲ خرداد 1323در خرمشهر به دنیا آمد.او شاعر، مترجم و داستاننویس عرب ایرانی و از نویسندگان نوگرای دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ و از شکلدهندگان داستاننویسی جنوب بود. داستان های زیادی نوشت و منتشر کرد و آثاری از همینگوی و فاکنر و نیز از عبدالوهاب البیاتی و غسان کنفانی ترجمه کرد.
5. یعقوب موسوی(11 اردیبهشت)
سید یعقوب موسوی ،۵ مهر ۱۳۳۵ به دنیا آمد . او مدیر گروه علم و فناوری انجمن جامعهشناسی ایران و عضو هیئت علمی گروه جامعهشناسی دانشگاه الزهرا بود و کتاب، مقاله، نقد، میزگرد و مصاحبههای متعدد در حوزههای جامعهشناسی داشت. یعقوب موسوی در سال ۱۳۷۶ از دانشکده شهرسازی دانشگاه نیوکاسل انگلستان در مقطع دکترای رشته جامعهشناسی شهری با گرایش برنامهریزی شهری دانشآموخته شد.
6. باقر پرهام (7 خرداد)
باقر پَرهام ۹ تیرِ ۱۳۱۴ در رودبار گیلان به دنیا آمد.او مترجم و پژوهشگرِ جامعهشناسی و فلسفه بود. در آغاز سال تحصیلی ۱۳۵۰ با یک بورس تحصیلی عازم پاریس شد و در مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی پاریس ثبت نام کرد. آلن تورن استاد راهنمایش بود و در مقابل هیئت داوران دانشگاه دکارت پاریس در اواسط زمستان ۱۳۵۲ با اخذ درجه ”بسیار خوب” تحصیلاتش را به پایان رساند و به ایران بازگشت. شورای استادان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تصویب کرد که او به سمت استادیار جامعهشناسی در آنجا منصوب شود. درخواست دانشکده برای کسب موافقت به شورای دانشگاه تهران فرستاده شد. دانشگاه نیز موافقت کرد ولی ساواک با انتصاب او در آن سمت مخالفت کرد. او آثار بسیار مهمی را از هگل، مارکس، دورکیم، فوکو،گورویچ و ... ترجمه کرد.
7.عبدالعلی قوام (9 خرداد)
سید عبدالعلی قوام ۱۰ تیر ۱۳۲۴ در قزوین زاده شد. او پژوهشگر، مترجم ، استاد تمام دانشکده علوم اقتصاد و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس اسبق گروه علوم سیاسی این دانشگاه بود. آثار عبدالعلی قوام به عنوان منابع اصول روابط بینالملل و سیاستهای تطبیقی به زبان فارسی شناخته، و از او به عنوان یکی از چهرههای اثرگذار در ارتقاء علوم سیاسی در ایران یاد می شود. کتاب "اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل" نوشته عبدالعلی قوام در سال ۱۳۷۰ در مراسم کتاب سال به عنوان اثر برگزیده معرفی شد.
8. علی عبدلی (26 خرداد)
علی عبدلی، در ۲۵ مرداد ١٣٣در خلخال به دنیا آمد. او پژوهشگر، نویسنده و شاعر بود و فعالیت خود را در زمینه شناخت اقوام تات و تالش از اوایل دهه ۵۰ شمسی شروع کرد و با جدیت ادامه داد. از این پژوهشگر و شاعر حدود بیست کتاب و دهها مقاله پژوهشی در زمینههای زبان تاتی و تالشی، تاریخ، فرهنگ، ادبیات وقوم تالش به چاپ رسیدهاست. همچنین از او دو مجموعه شعر به زبانهای فارسی و تالشی- تاتی چاپ و منتشرشدهاست.
9. علی رفیعی علامرودشتی(5 تیر)
علی رفیعی علامَرودشتی، زاده ۲ اردیبهشت ۱۳۳۰ نویسنده، کتابشناس، مصحح و محقق در حوزه فقه و اصول، علوم حدیث، رجال، تاریخ و تراجم و عضو دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. او در حوزه علمیه قم زیر نظر آیتالله اصفهانی، آیتالله گلپایگانی، مرعشی نجفی و وحید خراسانی، اصول فقه، تفسیر و کلام را فراگرفت و بعد از انقلاب به کار تدریس در دانشگاه و تربیت معلم مشغول شد و در کنار تدریس به کار تحقیق و پژوهش پرداخت و آثار زیادی را تألیف کرد.
10. احمدرضا احمدی(20 تیر)
احمدرضا احمدی 30 اردیبهشت ۱۳۱۹ در کرمان چشم به جهان گشود.او شاعر، نویسنده، نمایشنامهنویس و یکی از چهرههای جریان ادبی-هنری موج نو در ایران و عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و همچنین از اعضای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. آشنایی عمیق او با شعر و ادبیات کهن ایران و شعر نیما دستمایهای شد تا حرکتی کاملاً متفاوت را در شعر معاصر آغاز و پیریزی کند. احمدرضا احمدی بنیانگذار سبک موج نو در دهه ۱۳۴۰، در شعر معاصر ایران است که در نیمهٔ دوم این دهه، موج نو تبدیل به یک حرکت مدرنیستی در فرهنگ ایرانی شد و در داستان، نمایشنامه، تئاتر، سینما و نقاشی تأثیر کرد. از این شاعر شاخص و صاحب سبک، آثار فراوانی منتشر شده است.
11. کاظم فیروزمند (26 تیر)
کاظم فیروزمند زادهٔ دی ۱۳۲۵ در تبریز ، نویسنده و مترجم ایرانی بود. او مترجم و مؤلف بیش از پنجاه کتاب و مقاله در حوزههای ادبیات، فلسفه، تاریخ، علوم سیاسی، جامعهشناسی، مردمشناسی، تئاتر و سینما بود. مهمترین ترجمههای او عبارتند از شاخهٔ زرین (پژوهشی در جادو و دین) اثر جیمز جورج فریزر، ایران بین دو انقلاب از مشروطه تا انقلاب اسلامی نوشته یرواند آبراهامیان، بنیادهای اندیشهٔ سیاسی مدرن اثر کوئنتین اسکینر و «بریتانیا و انقلاب مشروطه ایران» اثر منصور بنکداریان.
12. شاپور جورکش (6 مرداد)
شاپور جورکش ۱۰ بهمن ۱۳۲۹ در شهرستان فسا در استان فارس به دنیا آمد. او شاعر، مترجم، منتقد، پژوهشگر ادبی و نمایشنامهنویس بود. شناختهشدهترین کتاب شاپور جورکش بوطیقای شعر نو نام دارد که با رویکردی جدید و تازه شعر و شاعری نیما یوشیج را بررسی میکند. این کتاب توسط انتشارات ققنوس منتشر شدهاست و از کاملترین کارها در زمینه شعر نیما یوشیج است. کتاب «زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت» نیز از بهترین کارهای حوزه هدایتپژوهی شناخته شده و در کنار کتاب محمد صنعتی از بهترین آثار این دورهاست. این پژوهش در سال ۷۴ توسط نشر آکه به چاپ رسیدهاست. همین دو کتاب نقد و پژوهش کافیاست تا جورکش را به عنوان پژوهشگر و منتقدی راهگشا تثبیت کند. جورکش دو منظومه شعر با نامهای هوش سبز (انتشارات نوید) و نام دیگر دوزخ (انتشارات آگه) به چاپ رساند. دموکراسی و هنر و درآمدی تاریخی بر نظریههای ادبی از افلاطون تا بارت، پست مدرنیسم، و خفیهنگاری خشونت در سرزمین آدملتیها از آثار این شاعر، منتقد ادبی و مترجم هستند.
13.ماه بانو تاتا (15 مرداد)
ماهبانو تاتا (۶ اردیبهشت ۱۳۲۱ – ۱۵ مرداد ۱۴۰۲) عضو هیئت علمی دانشگاه باهنر کرمان، از خیرین دانشگاه و مادر علم آمار ایران بود. او در شهر بمبئی هندوستان در یک خانواده زرتشتی به دنیا آمد. دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد را در بمبئی گذراند. در سال ۱۹۶۳ به آمریکا رفت و دکترای خود را در رشته آمار از دانشگاه پردو در سال ۱۹۶۷ به دست آورد. تاتا ابتدا در سال ۱۳۶۶ به عنوان مأموریت به کرمان رفت و مدتی بعد (در سال ۱۳۷۴) بهطور کامل به کرمان منتقل شد و تا پایان عمر در کرمان ماند.
تاتا در «انستیتو بینالمللی آمار»، «جامعه ریاضیدانان ایران»، و «جامعه آماردانان ایران» عضویت داشت و به پاس خدمات وی، به او لقب «مادر آمار ایران» را دادهاند.
14. کوروش صفوی (20 مرداد)
کورش صفوی زاده 6 تیر ۱۳۳۵ در تهران ، استاد دانشگاه علامه طباطبائی بود. پژوهشهای او در زمینهٔ معناشناسی، نشانهشناسی، رابطهٔ زبانشناسی و ادبیات و تاریخ زبانشناسی بود. او در سال ۱۳۷۲ دکتری زبانشناسی خود را با پایاننامهٔ «اسباب ایجاد نظم در ادب فارسی» به راهنمایی علیمحمد حقشناس از این دانشگاه گرفت. صفوی دارای پژوهشهای متعددی در زمینه معنیشناسی، نشانهشناسی، رابطه زبانشناسی و ادبیات و تاریخ زبانشناسی است.
15. ابراهیم گلستان (31 مرداد)
سیّد ابراهیم گلستان (۲۶متولد مهر ۱۳۰۱ ) نویسنده و فیلمساز ایرانی بود. او در سال ۱۳۴۰ برای فیلم یک آتش مدال برنز جشنوارهٔ فیلم کوتاه ونیز را گرفت. این نخستین جایزهٔ بینالمللی برای یک کارگردان ایرانی بهشمار میرود.
آثار مکتوب منتشر شده ابراهیم گلستان دارای سبکی خاص هستند و بسیاری سبک نویسندگی وی را تأثیر پذیرفته از داستانهای کوتاه ارنست همینگوی میدانند. همچنین وی از زمرهٔ نخستین نویسندگان معاصر ایرانی معرفی میشود که برای زبان داستانی و استفاده از نثر آهنگین در قالبهای داستانی نوین، اهمیت قائل شد و به آن پرداخت. از این جهت نقش او در سیر پیشرفت داستان معاصر فارسی قابل توجهاست.
16.شمس آقاجانی(17 شهریور)
شمس آقاجانی، شاعر و ناقدِ ادبی، در چهارم تیرماه ۱۳۴۷ در شهرستان فریدونکنار چشم به جهان گشود. او در رشتهی کارشناسی مهندسی برق (گرایش مخابرات) از دانشگاه شیراز فارغالتحصیل شد. سپس به تهران آمد و در آنجا در سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ در کارگاه شعر رضا براهنی شرکت کرد.
شمس آقاجانی در دهه ۷۰ به همراه چهرههایی مانند بهزاد خواجات، علی عبدالرضایی، حافظ موسوی، رضا چایچی، و ... شعر این دهه را به خوبی و با درخشش نمایندگی میکرد. زبان شعری آقاجانی زبانی ساده و در عین حال چند ساحتی و چند ظرفیتی است.
17. محمد محمدعلی (23 شهریور)
محمد محمدعلی،داستان نویس،هفتم اردیبهشت ۱۳۲۷ در تهران به دنیا آمد. از مهمترین آثار او رمان «برهنه در باد» است که جایزه داستاننویسی «یلدا» را نیز از آن خود ساخت؛ اثری که همچنین در میان نامزدهای نهایی جایزه منتقدان و نویسندان مطبوعات بود.
از آثار این نویسنده به این عنوانها میتوان اشاره کرد: مجموعه داستانهای «بازنشستگی و داستانهای دیگر» (۱۳۶۶)، «چشم دوم» (۱۳۷۳) و «دریغ از روبهرو» (۱۳۷۸) و رمانهای «رعد و برق بیباران» (۱۳۷۰)، «نقش پنهان» (۱۳۷۰)، «باورهای خیس یک مرده» (۱۳۷۶)، «برهنه در باد» (۱۳۷۹، برنده تندیس یلدا در سال ۱۳۸۰)، «قصه تهمینه» (۱۳۸۲)، «آدم و حوا» (۱۳۸۳)، «جمشید و جمک» (۱۳۸۳)، «مشی و مشیانه» و «جهان زندگان».
18.میرشمس الدین ادیب سلطانی (20 مهر)
میرشمسالدین ادیب سلطانی، پزشک، فیلسوف، زبانشناس، نقاش، ریاضیدان، نویسنده و مترجم متون مهم ادبی و فلسفی متولد اردیبهشت ۱۳۱۰ در تهران بود. زبان فرانسه را در کودکی بدون معلّم آموخت و زبان انگلیسی را از رادیو فرا گرفت. وی در سال ۱۳۲۲ به دبیرستان رفت ، او پس از اتمام ۶ سال متوسطه، در سال ۱۳۲۸ وارد دانشکدهٔ طب دانشگاه تهران میشود و دکترای پزشکی خود را از دانشکده پزشکی دانشگاه تهران دریافت کرد.
دکتر ادیب سلطانی برای ادامهٔ تحصیل در زمینهٔ روانپزشکیِ بالینی و تحقیقات بیوشیمی به شهر وین رفت و بعد از گذران چند دورهٔ تحصیلی، دستیار پروفسور هافمن یکی از سرشناسترین روانپزشکان آن زمان شد. وی در سال ۱۳۴۰، برای دیدار خانواده به ایران بازگشت و پس از آن دیگر به دانشگاه وین نرفت؛ بنابراین تحصیلاتِ روانپزشکی را نیمهکاره رها کرد.
این پزشک و فیلسوف به زبانهای انگلیسی، آلمانی، فرانسه، یونانی باستان، عربی، ایتالیایی، روسی، عبری، ارمنی، لاتین، پهلوی، اوستایی و زبانهای پارسی میانه و باستان مسلط بود و آثار ترجمه شده را مستقیما از زبان مبدا به زبان فارسی برمی گرداند. ادیب سلطانی تالیفات متعددی به زبان فارسی و انگلیسی دارد و آثار وی مشهور به استفاده گسترده از واژگان فارسی و بهره جستن از پارسی باستان، پارسی اوستایی و پارسی میانه است.
از مهمترین آثار ترجمه شده توسط این استاد زبانشناسی میتوان به سنجش خرد ناب امانوئل کانت، منطق ارسطو، جستارهای فلسفی برتراند راسل، سوگنمایش هملت شاهپور دانمارک اثر ویلیام شکسپیر و همچنین رساله منطقی- فلسفی ویتگنشتاین اشاره کرد.
19. داود هرمیداس باوند (21 آبان)
داوود هرمیداس باوند، ۱۹ آبان ۱۳۱۳ در تهران زاده شد. او دیپلمات، استاد حقوق بینالملل و روابط بینالملل، و رئیس هیئت رهبری و سخنگوی جبهه ملی ایران (سامان ششم) بود. او از سال ۱۳۵۴ به استخدام وزارت خارجه ایران درآمد و از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۲ در سازمان ملل فعالیت کرده ریاست کمیته حقوق مجمع عمومی سازمان ملل و ریاست کنوانسیون بینالمللی ناظر مبارزه با گروگانگیری را بر عهده داشت. کنوانسیون سوم حقوق دریاها با موضوع «دریاهای بسته و نیمه بسته» از سوی هرمیداس باوند در کمیسیون حقوقی مجمع عمومی سال ۱۹۷۶ مطرح شد و به تصویب رسید.
20. صمد موحد (27 آبان)
صمد دیلمقانی موحد (۳ خرداد ۱۳۱۵ – ۲۷ آبان ۱۴۰۲) نامدار به صمد موحّد فیلسوف، نویسنده، پژوهشگر فلسفه و عرفان و مصحح آثار عرفانی و ادبی بود. موحد نخستین مدیرِ بخش فلسفه و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود. او را از «سرآمدان عرفانپژوهی» در روزگار معاصر و یکی از استوانههای ادبیات عرفانی ایران دانستهاند.
از جمله آثار مهم او میتوان به کوی طریقت، نگاهی به سرچشمههای حکمت اشراق و مفهومهای بنیادی آن، عارفی با دو چهره و نیز برگردان و توضیح و تحلیلِ کتاب فصوصالحکم در همکاری با برادرش محمدعلی موحد اشاره کرد.
آثار و مقالات صمد موحد جملگی معطوف به مباحث عرفان نظری و شرح احوال بزرگان تصوف بوده است.
21. امیربانو کریمی (10 دی)
امیربانو کریمی در ۹ دی ۱۳۱۰ چشم بر جهان گشود. او استاد ادبیات فارسی و متخصص سبک هندی و صائبشناسی بود. او در چهارمین همایش چهرههای ماندگار در سال ۱۳۸۳ بهعنوان چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد. فرزند شاعر سید کریم امیری فیروزکوهی بود. امیربانو تحصیلات خود را تا مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران ادامه داد و در همان دانشگاه مشغول به تدریس ادبیات شد. امیربانو کریمی در سال ۱۳۵۰ از رساله دکترای خود که به پیشنهاد محمد معین دربارهٔ جوامع الحکایات و لوامع الروایات بود، دفاع کرد و در سال ۱۳۵۹ باب نخست آن توسط مؤسسه انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.
22. فرید جواهرکلام (22 دی)
فرید جواهرکلام در سال ۱۳۰۴ در تهران زاده شد. او بیش از ۵۰ سال در حوزه ترجمه فعالیت کرد. وی کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی را از دانشگاه تهران و کارشناسیارشد ادبیات انگلیسی را از دانشگاه کلرادو آمریکا دریافت کرد. کتابهای بسیاری از این نویسنده و مترجم بهچاپ رسیدهاند که برخی از آنها از این قرارند: سفرهای مارکوپولو. ظهور و سقوط اتحاد شوروی. تمدن مایا، آمریکای باستان، تاریخ مردمان عرب.
23. کریم مجتهدی (25 دی)
کریم مجتهدی ،۱۰ شهریور ۱۳۰۹ در تبریز دیده به جهان گشود.او فیلسوف ایرانی و استاد تمام بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران بود و سهم بهسزایی در رشد پژوهشهای فلسفی در ایران داشتهاست. وی علاوه بر دانشگاه تهران، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و همچنین عضو همکار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بود. او در همایش چهرههای ماندگار ایران به عنوان چهرهٔ ماندگار فلسفه شناخته شد و در سال ۱۴۰۰ به عنوان دانشمند برتر، برنده جایزه البرز شد.
«فلسفه نقادی کانت»، «فلسفه در قرون وسطی»، «فلسفه تاریخ»، «دکارت و فلسفه او»، «پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل»، «دونس اسکوتوس و کانت به روایت هیدگر»، «سیدجمالالدین اسدآبادی و تفکر جدید»، «فلسفه و تجدد»، «نگاهی به فلسفههای جدید و معاصر در جهان غرب» (مجموعه مقالات)، «درباره هگل و فلسفه او» (مجموعه مقالات)، «فلسفه و فرهنگ»، «داستایفسکی: آثار و افکار»، «افکار کانت»، «آشنایی ایرانیان با فلسفههای جدید غرب»، «مقدمه بر المشاعر صدرالمتألهین شیرازی، ملاصدرا» (ترجمه)، «فلسفه و غرب» (مجموعه مقالات)، «فلسفه در آلمان»، «چند بحث کوتاه فلسفی»، «مدارس و دانشگاههای اسلامی و غربی در قرون وسطی»، «افکار هگل»، «لایبنیتس و مفسران فلسفه او»، «فلسفه در دوره تجدید حیات فرهنگی غرب»، «سهروردی و افکار او» (تأملی در منابع فلسفه اشراق)، «افلاطونیان متأخر» (از ادریوس تا ویکتور کوزن)، «منطق از نظرگاه هگل» و «فیلسوف دانشجو است» از جمله آثار منتشرشده این متفکر ایرانی هستند.
24. سید محمد موسوی بجنوردی (15 اسفند)
سیّد محمّد موسوی بجنوردی، فقیه و حقوقدان، در سال ۱۳۲۲ به دنیا آمد. او نوه دختری سید ابوالحسن اصفهانی و استاد فقه و حقوق دانشگاه خوارزمی (دانشگاه تربیت معلم سابق) بود و در همایش سال ۱۳۸۴ چهرههای ماندگار به عنوان چهره ماندگار رشتههای فقه و حقوق برگزیده شد.
25. محمد امامی کاشانی (12 اسفند)
محمد امامی کاشانی در ۱۰ مهر سال ۱۳۱۰ش در کاشان به دنیا آمد. از سال ۱۳۱۷ش تحصیلات ابتدایی را آغاز کرد و در سال ۱۳۲۳ش وارد حوزه علمیه کاشان شد و در سال ۱۳۲۸ش با سفارش آیتالله یثربی به مدرسه سپهسالار تهران رفت ولی بیشتر از دوماه در آنجا نماند سپس با نامهای که پدرش برای آیتالله بروجردی نوشته بود به قم رفت و در مدرسه فیضیه با محمدرضا مهدوی کنی هم حُجره شد.
امامی کاشانی دروس مقدمات و سطح را نزد موسی صدر، مهدی حائری، محمد صدوقی، سید شهابالدین مرعشی نجفی، مجاهدی تبریزی و علی مشکینی فرا گرفت و در دروس شیخ مرتضی حائری و میرزا جواد تبریزی نیز شرکت کرد.او در ۲۳ سالگی در درس خارج فقه و اصول امام خمینی و محقق داماد شرکت داشت و دروس فلسفه و عرفان را نزد علامه طباطبایی و سید ابوالحسن رفیعی فرا گرفت.
نورنیوز