نورنیوز- گروه فرهنگ و جامعه: هر سال با شروع فصل سرما نگرانی‌هایی بابت قطع گاز در برخی مناطق کشور ایجاد می‌شود. این نگرانی بویژه در مناطق سردسیر بیشتر است چرا که افت فشار و به دنبال آن قطع گاز می‌تواند زندگی را در این مناطق مختل کند. اواخر دی ماه سال گذشته بود که جواد اوجی وزیر نفت اعلام کرد که مصرف گاز در ایران به رقمی بی‌سابقه رسیده است. این در حالی است که در همان مدت طی شده از زمستان گذشته، دما در ۲۰ استان کشور به زیر 10 درجه سانتی‌گراد رسیده بود. همان موقع بود که نسبت به قطع گاز در برخی استان‌ها هشدارهایی داده شد از جمله خراسان رضوی که طبق اعلام شرکت گاز این استان در تمام شهرها فشار خطوط به حداقل ممکن رسیده بود.
خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندران و سمنان دیگر استان هایی بودند که بیم قطع گاز در آنها می‌رفت. به این جهت از مردم خواسته شد تا برای پایداری گازرسانی، دمای بهینه محیط خود را بین ۱۸تا۲۱ درجه نگه دارند. این دما که از آن به «دمای آسایش» یاد می‌شود، دمایی مطلوب برای اهل خانه است و توصیه می‌شود که افراد اگر در دمای 22 درجه هم احساس سرما دارند، به جای بالا بردن درجه حرارت وسایل گرمایشی، از لباس‌های گرم تری داخل خانه استفاده کنند تا به صرفه جویی در مصرف گاز کمک شود. دمای آسایش یا آسایش دمایی در واقع احساس رضایت ذهنی از دمای محیط است و ممکن است بین افراد و بسته به عواملی مانند سطح فعالیت، لباس و رطوبت متفاوت باشد. با این تعریف اگر در زمستان احساس می‌کنید باید پنجره اتاق را باز کنید یعنی دمای داخل منزل شما بالاتر از دمای آسایش است.
مصرف یا سوء مصرف؟
امسال با اینکه هنوز زمستان آغاز نشده و سرما آنچنان که باید خودی نشان نداده است اما با توجه به مصرف بالای گاز در کشور، همچنان احتمال قطع گاز و مشکلات متعاقب آن وجود خواهد داشت. در این رابطه قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی چند روز پیش در گفت و گو با ایسنا عنوان کرده است که با تدابیر اندیشیده شده قطعی گاز و برق در زمستان امسال به حداقل خواهد رسید و قطع احتمالی گاز فقط در برخی مناطق،آنهم به دلیل وجود مشکل در شبکه انتقال است. درست است که ۷۰ درصد گاز تولیدی کشور، در بخش صنعتی و فقط ۳۰ درصد در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود اما این نسبت در زمستان برعکس می‌شود، به صورتی که در زمستان،۷۰ درصد گاز از سوی مشترکان خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده مصرف می‌شود پس طبیعی است که نسبت به مصرف گاز هشدار داده شود.
از سوی دیگر آمار منتشر شده از میزان مصرف گاز در ایران و تفاوت قابل ملاحظه آن با کشورهای همسایه، به نگرانی‌ها در این باره دامن می‌زند. بر اساس آماری که بهمن 1401، مسعود رحمانی، مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران، اعلام کرد؛ ایران با بیش از ۸۷ میلیون نفر جمعیت، سالانه بالغ بر 228 میلیارد مترمکعب گاز مصرف میکند. این در حالی است که منابع دیگر خبر داده اند که میزان مصرف گاز در ترکیه با جمعیتی نزدیک به ایران و حدود 85 میلیون نفر، سالانه 60 میلیارد متر مکعب است. برای ترکمنستان دیگر همسایه ایران با جمعیت ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر، مصرف سالانه ۳۰ میلیارد مترمکعب گاز ثبت شده است. قطر با 2 میلیون و 700 هزار نفر جمعیت سالانه 47.4 میلیارد متر مکعب گاز مصرف میکند و میزان مصرف گاز برای عراق نیز با ۴۳ میلیون نفر جمعیت نیز 18.9 میلیارد مترمکعب است. این رقم برای کویت با جمعیت ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری به 18.6 میلیارد مترمکعب می‌رسد و آذربایجان 10 میلیون نفری نیز 12 میلیارد مترمکعب گاز در سال مصرف میکند. در میان همسایگان ایران پاکستان نیز با ۲۳۱ میلیون نفر جمعیت، واردکننده ۷ میلیون تن ال‌ان‌جی در سال است.
البته نباید از یاد برد که گاز، تأمین کننده بیش از ۷۵ درصد انرژی کشور است و از این رو اتکای کشور ما به گاز میزان مصرف را تا این حد بالا برده است. به همین جهت نیز تعادل در مصرف گاز مورد توجه قرار می‌گیرد چرا که بدون آن مشکلات فراوانی چه در بخش صنعتی و تجاری و چه در بخش خانگی ایجاد خواهد شد.
فهرستی از متهمان سوء مصرف گاز
اما چه عواملی میزان مصرف گاز را در کشور بالا می‌برد و ما را در صدر مصرف کنندگان گاز منطقه قرار می‌دهد؟
مسعود شاهوردی، یک کارشناس بخش خصوصی در حوزه انرژی که تجربه کار در زمینه مهندسی تجهیزات پالایشگاهی را دارد، در این باره به نورنیوز می‌گوید:«مصرف گاز در کشور ما در برخی از بخش‌های صنعتی بهینه نیست؛ یعنی با آنکه می‌توان با میزان مصرف گاز کمتری آنها را فعال نگه داشت اما به دلیل آنکه سال‌هاست تغییری در تکنولوژی و ماشین آلات این بخش‌ها ایجاد نشده، مصرف انرژی در آنها همچنان بالاست. این بهینه نبودن مصرف انرژی در نیروگاه‌ها نیز که بزرگترین مصرف‌کنندگان گاز هستند به طور ملموس مشاهده می‌شود به گونه‌ای که به دلیل استاندارد نبودن میزان مصرف، دارای راندمانی پایین‌تر از حد مورد انتظار هستند. در واقع مهم‌ترین مشکلی که در بخش صنعتی و نیروگاهی وجود دارد، عدم بهینگی مصرف گاز است که بالاترین سهم هدررفت انرژی را به خود اختصاص می‌دهد.
در بخش خانگی هم میزان مصرف و البته هدررفت، بالاست که عمده‌ترین دلیل آن استاندارد نبودن ساخت و سازها و عدم عایق کاری مناسب ساختمان‌هاست. از سوی دیگر تجهیزات گرمایشی که در داخل منازل استفاده می‌شوند دارای بازدهی مناسب نیستند و کارآیی شان در بهترین حالت حتی به 40 درصد هم نمی‌رسد. در کنار این ها می توان به عدم توجه به دمای مناسب داخل منزل از سوی مردم هم اشاره کرد به گونه‌ای که برخی با گرم کردن بیش از حد داخل منزل به مصرف بی رویه گاز دامن می‌زنند. ارزان بودن سوخت گاز هم می تواند دلیل دیگری برای این بی توجهی‌ها در مصرف آن باشد.»
تجربه زمستان سرد سال گذشته و مصرف بالای گاز در بخش خانگی سبب شد تا امسال شرکت ملی گاز در راستای سوق دادن مصرف‌کنندگان به سوی مصرف بهینه، به سیاست‌های تشویقی روی آورد. به این جهت طرحی از سوی این شرکت در بازه زمانی ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفندماه در نظر گرفته شده تا بر اساس آن مشترکان در ازای هر یک واحد درصد کاهش مصرف، مشمول تخفیف معادل سه واحد درصد در گازبهای صورتحساب آن دوره شوند. بر این اساس تخفیف تا سقف ۴۵ درصد گازبها در صورتحساب مشترکان اعمال خواهد شد و گازبهای مشترکانی که مصرف آنها در ماه‌های بسیار سرد سال حداکثر ۷۰ درصد الگوی متعارف مصرف باشد، رایگان خواهد بود.
با آنکه پیش بینی شده احتمالا امسال زمستان چندان سردی پیش رو نخواهیم داشت اما در برخی استان‌ها این موضوع چندان هم نمی‌تواند آسایش خیال فراهم کند و همچنان بیم افت فشار گاز وجود خواهد داشت. با این احوال اگر هرکس بهینه‌سازی مصرف را از خود و در واقع از داخل خانه خود شروع کند می‌تواند سهم کوچکی در بهینه‌سازی مصرف گاز در کشور داشته باشد. اصلاح در میزان مصرف انرژی از طریق عایق‌سازی مناسب و توجه به دمای آسایش می‌تواند گام مهمی در این راه باشد تا با دلی گرم از این زمستان هم گذر کنیم.
نورنیوز