نورنیوز ـ گروه اقتصادی: امروزه امنیت غذایی با مبحث امنیت ملی کشورهای جهان گره خورد است. از سوی دیگر امنیت غذایی با بحران آب در ایران و جهان پیوند دارد؛ پیوند ناگسستنی که الزام تأمین امنیت غذایی بر اساس اقلیم را تشدید میکند.
کارشناسان بر این باورند که دولت‌ها باید برای تأمین امنیت غذایی گذشته از بهبود روابط بین‌المللی با کشورهای جهان، بر مبنای شرایط اقلیمی خود اقدام به تولید بخشی از نیاز شهروندانشان کنند.
در این فضا به گفته «احد آزادی‌خواه» سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، ضرورت دارد ایران تولید محصولات آب‌بَر را متوقف کند و در مقابل با تولید محصولات صادرات‌محور دست به واردات محصولات مورد نیاز خود بزند.
آزادی‌خواه در گفتگو با «نورنیوز» شرایط امنیت غذایی در ایران را تحلیل کرد و درخصوص الزامات حفظ آن سخن گفت.
این گفتگو را در ادامه بخوانید:
نورنیوز: براساس گزارش اخیر فائو ایران در شرایط مطلوبی از نظر امنیت غذایی نسبت به ۱۱۹ کشور دیگر جهان دارد. براساس این گزارش رتبه ایران درحال حاضر ۷۶ است. عملکرد دولت را در شکل‌گیری شرایط کنونی چقدر موثر می‌دانید؟
آزادی‌خواه: یکی از قله‌های مهمی که از آغاز دولت آقای رئیسی فتح شده، قله امنیت غذایی است، به این معنا که ما در ماه‌های پایانی دولت قبل مشکل جدی در حوزه امنیت غذایی داشتیم از آن جهت که تقریباً انبارهای ما از کالاهای استراتژیک خالی شده بودند و این یعنی زنگ خطر برای هر کشوری، اما خوشبختانه در روزهای اولیه دولت آقای رئیسی کالاهای استراتژیک ما به صورت صحیح تأمین شد و حداقل ۷ الی ۸ قلم از کالاهایی که مبنای تعریف ما از امنیت غذایی هستند به اندازه مکفی تهیه شد و در حال حاضر اگر ما تا پایان سال هم هیچ گونه خریدی انجام ندهیم و همچنین اگر هیچ تولیدی نیز نداشته باشیم دچار مشکل نخواهیم شد.
این یعنی شرایط بسیاری خوبی در زمینه امنیت غذایی در حال حاضر در کشور وجود دارد که در این دولت توانسته انجام شود، البته مجلس هم با مصوباتی که در این مدت انجام داده و همینطور تلاش‌های شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی نیز توانسته است کمک‌های بسیار خوبی در این مسیر به دولت کنند.
نورنیوز: با توجه به بحران‌هایی که در حال حاضر در دنیا وجود دارد چه بحران‌های مقطعی مانند جنگ اوکراین و روسیه که بر بازارهای جهانی غذا اثر گذاشته، چه بحران‌های عمیق‌تری مانند خشکسالی‌های فراگیری که در ایران و جهان پیش آمده است، چطور می‌توان شرایط را مدیریت کرد؟
آزادی‌خواه: ما اکنون با متغیرهای گوناگونی مواجه هستیم که برخی از آنها مستقیم در اختیار ماست و بسیاری از آنان نیز مدیریتش مستقیم در اختیار ما قرار ندارد، به طور مثال خشکسالی امروز یک مسأله جهانی است، گرمایش زمین باعث شده که بارش‌ها به حداقل برسند و بحران خشکسالی پیش بیاید و به تبع آن کشاورزها نتوانند همانند گذشته تولید کنند و محصول به دست بیاورند؛ با این وضعیت نه تنها ما بلکه کشورهای همسایه به خصوص آنهایی که اقلیم خشک و نیمه‌خشک دارند، مواجه هستند.
نکته دوم جنگ‌های منطقه‌ای و جنگ اوکراین است که آن هم تأثیر مستقیمی بر بازار امنیت غذایی داشته و باید آگاه بود که مدیریت این موارد به دست ایران نیست بلکه یک مسأله جهانی است.
نکته سوم گرانی کالا است که به واسطه همین متغیرهایی که به آنها اشاره کردم، اتفاق افتاده است. شما می‌توانید با مقایسه قیمت امروز جهانی کالاهای اساسی نسبت به دوسال قبل این گرانی را لمس کنید. در مورد مسأله امروز امنیت غذایی این نکته نیز نباید ناگفته بماند که متغیرهای داخلی نیز تأثیر گذارند و باید اصلاح الگوی کشت، مدیریت صحیح منابع آب با افزایش روش‌های نوین آبیاری در کنار مدیریت صحیح منابع خاک در دستور کار متولی تولید قرار گیرد.
در واقع حفظ این شرایط نیازمند حمایت از تولید و حمایت از بخش خصوصی در کنار افزایش بهره‌وری رخ می‌دهد. با این روش‌ها ما حداقل می‌توانیم بخش قابل توجهی از محصولات استراتژیک آب‌بر را تأمین و بخش اندکی از آن را با توجه به منابع ارزی کشور وارد کنیم.
نورنیوز: با توجه به روند کنونی وضعیت امنیت غذایی ایران را در آینده چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
آزادی‌خواه: ما باید برمبنای شرایط اقلیمی در راستای امنیت غذایی گام برداریم.
باید تولیدات متناسب با شرایط اقلیمی و زیستی ما بومی‌سازی شود و این یک ضرورت است؛ نکته دوم باید برابر با اقلیم در روند تولیدات محصولات کشاورزی تغییر رویه دهیم؛ یعنی امروز کشت محصولات پر آب غیر استراتژیک مثل هندوانه خیار و گوجه و غیره باید به عنوان کشت ممنوع اعلام شوند و مقام قضایی و دستگاه قضایی به صورت جدی با این قضیه مقابله کنند و برای اینکه کشاورز نیز در این مسیر متضرر نشود کشت محصولاتی مثل گیاهان دارویی، گل محمدی و کشت محصولات استراتژیک مانند گندم و ذرت در دستور کار قرار بگیرد.
من بر این باورم که با توجه به عنایت ویژه رهبر انقلاب به این مسأله و همینطور اقداماتی که دولت در حال انجام آن است امنیت غذایی ایران آینده روشنی دارد.
نورنیوز: اقلامی همچون گندم، جو و ذرت نیز آب بر هستند.
آزادی‌خواه: بله اینها نیز آب بر هستند اما استراتژیک هستند. ما باید تولید محصولات کشاوزی استراتژیک آب بر را در کنار تولید محصولات غیر آب صادرات محور افزایش دهیم تا بخشی از نیاز کشور را از طریق صادرات آنها و متقابلا واردات اقلام مورد نیاز دنبال کنیم.
نورنیوز: شما آینده روشنی در تأمین امنیت غذایی پیش بینی کردید. آیا در این نگاه تشدید محدودیت‌های آبی ایران و جهان را لحاظ کردید؟
آزادی‌خواه: بالاخره جنگ امروز دنیا جنگ آب و غذا ست؛ اشکالات و ایراداتی که کشورها بر سر مرزهای مشترک دارند از مهمترین آنها موضوع آب است و این قابل کتمان نیست. همچنین آب در پیوند اساسی با مسئله غذا است و باز شاهد هستیم دعوای دیگر امروز جهان بر سر غذا است. به طوری که بعد از جنگ اوکراین ما شاهد بودیم که در حوزه خریدن گندم کشورها رقابت بسیار تند و تیزی با هم داشتند، همچنین در حوزه نهاده‌های دامی مثل ذرت و کنجاله و جو کشورها رقابت جدی با هم پیدا کرده بودند و این موضوع با توجه به روند ادامه خشک‌سالی‌ها و شرایط اقلیمی دنیا بیشتر خواهد شد.
با این تفاسیر ما برای اینکه بتوانیم از این تلاطم بین‌المللی نجات پیدا کنیم باید به سمت خود اتکایی و تولید داخل برویم که این اتفاق دارد در کشور می‌افتد.
نورنیوز